Ngân hàng siết vốn dài hạn

Theo thống kê của Ngân hàng (NH) Nhà nước, đến cuối tháng 12-2012, lãi suất cho vay ngắn hạn dành cho các lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và xuất khẩu phổ biến từ 10%-13%/năm, vay sản xuất kinh doanh thông thường từ 11% - 15%/năm. Trong khi đó, lãi suất cho vay trung, dài hạn vẫn còn khá cao, ngay các lĩnh vực ưu tiên như nông nghiệp, nông thôn và xuất khẩu vẫn ở mức 14,6%-17,5%/năm…

Lãi suất cao, khó vay

Không chỉ phải chịu lãi suất cao, nhiều doanh nghiệp (DN) cho biết việc vay vốn trung, dài hạn để mở rộng sản xuất, đầu tư đổi mới công nghệ... hiện rất khó. Phó tổng giám đốc một NH TMCP tại TPHCM thừa nhận lãi suất cho vay trung, dài hạn phụ thuộc vào khoản tiền gửi tiết kiệm từ 12 tháng trở lên cộng chênh lệch khoảng 3% -4%/năm. Với mức lãi suất này, các DN rất khó vay vốn để đầu tư dự án trung, dài hạn trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay.

Tại TPHCM, theo Cục Thống kê TP, lãi suất cho vay trong năm được điều chỉnh giảm mạnh nhưng tín dụng vẫn tăng trưởng chậm. Tổng dư nợ tín dụng trên địa bàn TP đến cuối tháng 12-2012 ước đạt 821.300 tỉ đồng, tăng 7,5% so với cùng kỳ. Trong đó, dư nợ tín dụng trung, dài hạn chỉ chiếm khoảng 42%, còn lại là dư nợ tín dụng ngắn hạn.

Tại nhiều NH, tín dụng trung, dài hạn chỉ chiếm khoảng 30%-40% dư nợ tín dụng nhưng nhiều NH vẫn không mặn mà cho vay. Tại NH TMCP Quốc tế (VIB Bank), NH đầu tiên công khai lãi suất cho vay đối với khách hàng, hiện cũng chỉ niêm yết các khoản cho vay ngắn hạn từ 1-3 tháng, nhiều khoản cho vay có kỳ hạn 6-12 tháng chưa được niêm yết...

Ông Phạm Linh, Phó Tổng Giám đốc NH TMCP Phương Đông (OCB), cho biết OCB vẫn cho vay các dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất gạo, nhà máy cao su… nhưng phải là các dự án thật sự tốt.

Bởi cho vay trung, dài hạn độ rủi ro cao nên lãi suất phải cao và NH cũng rất thận trọng trong việc giải ngân. Một lãnh đạo NH khác giải thích: Cho vay trung, dài hạn nhiều sẽ không mang lại những dịch vụ khách hàng cá nhân, khó duy trì hoạt động cho vay hằng tháng… nên NH không thiết tha. Một số NH cũng lập luận tín dụng trung, dài hạn không phát triển bởi DN ngại đầu tư khi khả năng mở rộng thị trường, đầu ra sản phẩm còn khó…

Không bình thường

Theo các chuyên gia kinh tế, việc dư nợ tín dụng tăng chậm hơn tốc độ tăng của phương tiện thanh toán cho thấy xu hướng bất bình thường đang diễn ra, khi NH thừa thanh khoản nhưng DN lại không thể tiếp cận hoặc vây vốn. Trước đó, năm 2011, DN đã phải chịu “khát vốn” khi tín dụng thắt chặt. Kết quả, nhiều DN phải dùng nguồn vốn ngắn hạn để đầu tư trung, dài hạn khiến rủi ro cao, mất cân đối nguồn vốn và gánh chịu không ít thiệt hại…

Ông Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TPHCM, nhận xét dù lãi suất cho vay đã hạ nhiều so với hồi đầu năm 2012 nhưng vẫn còn cao. Ngay cả DN xuất khẩu dù được vay lãi suất ưu đãi, hỗ trợ nhiều chính sách nhưng vẫn khó lòng cạnh tranh với DN nước ngoài.

Trong khi đó, dù thị trường khó khăn, sức mua suy giảm nhưng muốn tồn tại và phát triển lâu dài, DN vẫn phải đầu tư đổi mới công nghệ, tăng sức cạnh tranh. “Dù bàn nhiều đến việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhưng chính sách hỗ trợ về tài chính cho việc chuyển dịch, tín dụng hỗ trợ trung, dài hạn để phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ… lại chưa được đáp ứng tương xứng” - ông Hưng nói.

TS Cao Sĩ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam, cho rằng nếu thị trường chứng khoán, bảo hiểm phát triển sẽ giúp DN huy động lượng vốn dài hạn, ổn định hơn nhưng cả 2 thị trường này hiện đều gặp khó.

Vì vậy, DN đành phải trông chờ vào tín dụng từ NH. Tuy nhiên, các NH hiện chủ yếu huy động vốn ngắn hạn 1 tháng, 3 tháng và 6 tháng vì ít khách hàng gửi tiền dài hạn nên cũng không dám cho vay dài hạn vì e ngại rủi ro. Đây chính là sự mất cân đối cung cầu tín dụng hiện nay.

(Theo Người lao động)