Ngân hàng giảm vay mượn, gửi tiền nhau

Hết quý I, bảng cân đối tài sản của nhiều ngân hàng, dù là ông lớn, cũng bất ngờghi nhận tình trạng tài sản giảm, từ 3-5%. Ngoài việc quy mô cho vay bị thu hẹp do tín dụng kém,một trong những nguyên nhân khiến tổng tài sản vơi đi trên bảng cân đối còn do tài sản trên thịtrường liên ngân hàng sụt giảm mạnh.

Thay đổi số dư tiền gửi, cho vay liên ngânhàng sau 3 tháng đầu 2014

Trừ BIDV, hàng loạt đơn vịđềugiảm mạnh tài sản trên thị trường liênngân hàngsau 3 tháng đầu năm.Nguồn: Báo cáo tài chính hợp nhất quý I.

Ngoài Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tăng 22% số dư tiền gửi, chovay trên thị trường 2, khoảng chục nhà băng khác đều giảm mạnh loại tài sản này sau 3 tháng đầunăm. Trong đó, một nửa các đơn vị đã công bố báo cáo tài chính có số dư giảm trên 30%. Xét về quymô, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) giảm mạnh nhất với gần 40.000 tỷ đồng tài sảntrên thị trường liên ngân hàng. Trong khi đó, xét về giá trị tương đối, Ngân hàng Sài Gòn Hà Nội(SHB) cũng giảm 62% quy mô hoạt động.

Ngân hàng nhỏ thì khôngcầnvay trong khi các ông lớn cũng chẳng mặn màvì lãi suất thấp. Ảnh: Anh Quân.

Không chỉ các ông lớn thờ ơ gửi tiền và cho vay, ngân hàng nhỏ cũng ngại đi vayhơn trước. Đơn cử như trường hợp của Ngân hàng Nam Việt (Navibank), cuối 2013 số dư đi vay các tổchức tín dụng khác lên tới hơn 1.007 tỷ thì sau 3 tháng đầu 2013 giảm 84% xuống còn vỏn vẹn 165 tỷđồng.

Lý giải về việc này, nhiều chuyên gia vàgiới ngân hàng cho rằng dư thừa vốn là nguyên nhân chính. Lãi suất huy động thờigian qua liên tục giảm nhưng lượng tiền gửi từ dân cư của hầu hết các ngân hàng vẫn tăng trưởngmạnh. Ngược lại, ở chiều cho vay, nhiều nơi còn ì ạch và chỉ một vài nhà băng tín dụng tăng trưởngđược trên 2-3%.

Ông Lê Quang Trung - Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối nguồn vốn vàngoại hối của Ngân hàng Quốc tế (VIB) cho biết các thành viên không có nhiều động lực khi tham gia vay mượn."Trước, hoạt động trên liên ngân hàng rất mạnh vì tỷ lệ LDR (tỷ lệ cho vay trên vốn huy động từ thịtrường dân cư) bị vống lên hơn 100%, ngân hàng phải đi vay ở thị trường 2 để bù đắp. Nay LDR rấtthấp, ngân hàng không cần đi vay thêm do vẫn dư thừa vốn", ông Trung nói.

Thực tế, tỷ lệ LDR của các đơn vị cổ phần theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước hiệnchỉ hơn 70% - thấp hơn rất nhiều so với trước. Như vậy, huy động từ dân cư 100 đồng, ngân hàng chỉcần hơn 70 đồng để cho vay .

Lãi suất giảm cũng khiến cácngân hàng không còn hào hứng giao dịch trên thị trường 2 như trước. Lãi suất qua đêm và các kỳ ngắnngày đều giảm mạnh, chỉ còn vài ba phần trăm.Ông Lê Trung Thành - Phó chủ nhiệm thườngtrực khoa Tài chính Ngân hàng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, lãi suấtnày thể hiện cầu thấp trong khi nguồn cung lại dồi dào. "Báo cáo tài chính nào cũng cho thấy thanhkhoản của các ngân hàng tốt hơn hẳn, khác với trước đây khi hệ thống luôn chialàm 2 nhóm rõ rệt: ông lớn dư thừa vốn và các ngân hàng nhỏ luôn thiếu", ông Thành nói.

Không chỉ vì lãi suất thấp và dư vốn nhiều, ngân hàng không mấy mặn vìcácquy định đã siết chặt hơn trước.Thông tư 21 về hoạt động trên thị trường này yêu cầu, các khoản cho vay, gửi trên 3 tháng, ngânhàng phải trích lập dự phòng rủi ro như những món thông thường. Còn với những ngân hàng nhỏ - kháchhàng của các ông nhà giàu dư tiền, họ chỉ được đi vay nếu không có khoản nào trên thị trường 2 quáhạn trên 10 ngày... Những điều này vô hình trung đã làm giảm tương đối tính hấp dẫn của hoạt độngcho vay.

Tỷ trọng tiền gửi, cho vay trên liên ngân hàng giảm trong cơ cấu tổng tài sản làmột tín hiệu tốt cho thấy thanh khoản của hệ thống dồi dào, tình trạng vốn ảo cũng giảm bớt. Tuynhiên, nhìn nhận dưới góc độ của người làm ngân hàng, chuyên gia Lê Trung Thành lo ngại tính sinhlời của hệ thống đang rất thấp. "Thử nhìn lại năm 2013, bao nhiêu ngân hàng chia cổ tức cho cổđông? Thực lòng nếu làm ngân hàng, tôi cũng không cho vay trong bối cảnh này", ông Thành nói.

Thêm vào đó, một chuyên gia tài chính ngân hàng khác cũng cho rằng đây chưa hẳnlà một tin vui. "Đây còn là dấu hiệu cho thấy tình trạng ứ vốn ở các ngân hàng đang quá nghiêmtrọng. Ngân hàng từ nhỏ đến lớn đều đang thừa tiền trong khi doanh nghiệp thì vẫn khát vốn", vị nàynói.