Mỹ có thể tăng thuế và giảm nhập khẩu nhôm và thép từ Việt Nam

Mức thuế đề xuất do Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross đưa ra dưới danh nghĩa bảo vệ "an ninh quốc gia" là dấu hiệu mới nhất cho thấy Tổng thống Trump đang biến những lời đe dọa về thương mại thành hành động. Điều này làm tăng nguy cơ về một cuộc chiến tương mại với Trung Quốc và các quốc gia khác.

Ông Ross đề xuất ba lựa chọn cho Tổng thống Trump, bao gồm áp đặt một mức thuế nhập khẩu đại trà đối với thép và nhôm; chọn ra các quốc gia có để áp các mức có thuế cao hơn; hạn chế tổng lượng thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ.

Trump có thể chọn một trong những đề xuất này hay áp dụng tất cả. Một phát ngôn viên Nhà Trắng cho biết các khuyến nghị trên được đề cập trong tài liệu mà ông Trump đang xem xét và đưa ra quyết định. Bà lưu ý ông Trump có thể thực hiện theo một hay tất cả các hành động trên hoặc không có hành động nào cả.

Ông Ross đệ trình lên Tổng thống Trump ba lựa chọn đối với mặt hàng thép:

- Đánh thuế 24% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các nước.

- Đánh thuế tối thiểu 53% đối với hàng nhập khẩu từ 12 quốc gia: Brazil, Trung Quốc, Costa Rica, Ai Cập, Malaysia, Hàn Quốc, Nga, Nam Phi, Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam. Xuất khẩu thép của các quốc gia này vào Mỹ năm 2018 sẽ không được vượt quá lượng xuất khẩu mà họ đã thực hiện trong năm 2017.

- Cắt giảm 37% nhập khẩu thép vào Mỹ, nhà nhập khẩu thép lớn nhất thế giới, từ tất cả các nước.

Đối với nhôm, ông Ross đã đề xuất một số phương án:

- Mức thuế 7,7% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các nước.

- Mức thuế 23,6% đối với hàng nhập khẩu từ 5 nước xuất khẩu nhôm cụ thể là Trung Quốc, Hồng Kông, Việt Nam, Nga và Venezuela. Giống như thép, các quốc gia này sẽ không được phép xuất khẩu nhôm vào Mỹ nhiều hơn năm 2017.

- Cắt giảm 13% nhập khẩu nhôm từ tất cả các nước.

Business Roundtable, một tổ chức vận động hành lang uy tín của giới doanh nghiệp Mỹ, cảnh báo rằng nếu ông Trump làm theo các khuyến nghị này, nó có thể "gây ra những cuộc trả đũa từ các nước đối với các nhà xuất khẩu Mỹ và gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ".

Những hành động với thép và nhôm lại một lần nữa minh chứng cho lập trường bảo hộ của chính quyền Trump về thương mại, theo đúng lời hứa khi tranh cử Tổng thống của ông Trump.

Các khuyến nghị này được đưa ra chưa đầy một tháng sau khi Trump tăng thuế nhập khẩu đối với các tấm pin mặt trời và máy giặt.

Năm ngoái, chính quyền Trump đã bắt đầu tiến hành các cuộc điều tra riêng biệt để xác định xem thép và nhôm có gây ra nguy cơ an ninh quốc gia của Mỹ hay không. Trump viện dẫn một điều luật được sử dụng từ năm 1962 để bắt đầu các sự vụ trên.

Động thái này đã cho phép ông Trump được quyền hành động không giới hạn. Bằng cách lấy lý do an ninh quốc gia, ông Trump có thể áp đặt mức thuế và hạn ngạch cao theo như ý muốn của ông.

Liệu các biện pháp này có hiệu quả?

Các chuyên gia bên ngoài cho biết cuộc điều tra của Ross không cung cấp bằng chứng cho thấy thép nhập khẩu gây ra cho nguy cơ an ninh quốc gia Mỹ. Họ cũng nói thêm rằng các khuyến nghị đưa ra một tiền lệ nguy hiểm: Tất cả các nước khác có thể nói rằng hàng hoá hoặc dịch vụ của Mỹ có gây ra nguy cơ an ninh quốc gia của họ và có thể áp dụng các biện pháp trả đũa, ngay cả khi cáo buộc đó là không có đủ cơ sở.

Phil Levy, một chuyên gia thương mại thuộc Hội đồng Chicago về Các vấn đề Toàn cầu và là cựu kinh tế gia của chính quyền Bush, chất vấn: "Tại sao mối quan tâm an ninh quốc gia lại quan trọng? Đây là chỉ là cái cớ cho chủ nghĩa bảo hộ".

Các nhà kinh tế học thương mại từ lâu đã biết rằng Trung Quốc bán thép tại Mỹ với giá thấp một cách không công bằng hay còn gọi là bán phá giá vì nước này có thể sản xuất thép công nghiệp với giá rẻ. Mỹ đã áp dụng hàng trăm biện pháp trừng phạt và làm giảm lượng thép nhập khẩu của Trung Quốc, nhưng họ đã không thể buộc Trung Quốc phải tuân thủ các quy tắc này.

Trung Quốc không còn nằm trong số 10 nhà xuất khẩu thép hàng đầu của Mỹ. Các quan chức Mỹ lo ngại rằng Trung Quốc đang xuất khẩu thép của họ vào Mỹ thông qua Việt Nam, mặc dù Việt Nam cũng không nằm trong top 10 nhà xuất khẩu vào Mỹ. Canada, Brazil, Hàn Quốc, Mexico và Nga là các nhà xuất khẩu thép hàng đầu đến Mỹ.

Nhiều chuyên gia thương mại độc lập cho rằng việc Mỹ áp dụng thuế quan hoặc hạn ngạch hầu như chắc chắn sẽ gây ra sự trả đũa từ Trung Quốc hay những nước khác.

Hiện giới phân tích vẫn chưa rõ khi nào ông Trump sẽ đưa ra quyết định. Theo luật pháp Mỹ, các quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra trước giữa tháng 4.

Lần cuối Luật 1962 được sử dụng là vào năm 2002 dưới thời Tổng thống Bush. Các nhà kinh tế đã phục vụ trong chính quyền của ông sau đó đã thừa nhận đây là một hành động sai lầm, làm tăng thêm công việc của Hoa Kỳ so với mức tiết kiệm.

"Có rất ít hoặc không có bằng chứng cho thấy nhập khẩu thép làm ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trong khi có rất nhiều bằng chứng cho thấy việc tăng thuế nhập khẩu sẽ gây tổn hại cho tăng trưởng kinh tế và lấy đi việc làm của người dân Mỹ", Christine McDaniel, một cựu chuyên gia cao cấp trong chính quyền Bush, nhận định.

Nguồn CNN Money