Lách luật trên thị trường liên ngân hàng

Gần đây nhiều quan điểm cho rằng thị trường liên ngân hàng (thị trường 2) - nơi giao dịch vốn giữa các ngân hàng thương mại - đang bị siết lại khi Thông tư 21 quy định hoạt động cho vay, đi vay và mua bán có kỳ hạn giấy tờ có giá giữa các ngân hàng thương mại có hiệu lực từ ngày 1/9 vừa qua.

Tuy nhiên, qua tìm hiểu thực tế, các ngân hàng vẫn có thể lách các quy định khi giao dịch trên thị trường này.

Theo quy định của Thông tư 21, các ngân hàng thương mại không được gửi tiền, nhận tiền gửi (trừ tiền gửi thanh toán) tại ngân hàng khác, trên thị trường 2 mà chỉ được thực hiện giao dịch cho vay với kỳ hạn ngắn dưới 1 năm, loại bỏ cho vay ngân hàng trung, dài hạn.

Khi giao dịch cho vay buộc các ngân hàng thương mại phải trích lập dự phòng rủi ro tương tự như các khoản cho vay thông thường.

Với các ngân hàng thương mại muốn vay buộc phải trả hết nợ cũ và thời hạn quá hạn trả nợ cho phép tối đa chỉ 10 ngày.

Theo nhiều chuyên gia, để lách Thông tư 21, các ngân hàng thương mại chỉ cần thay đổi hợp đồng tiền gửi thành hợp đồng tiền vay và điều này không quá phức tạp.

Để tránh phải trích lập dự phòng cao cho khoản vay trên thị trường 2, các ngân hàng thương mại sẽ chủ yếu cho vay kỳ hạn ngắn, đến hạn có thể đáo hạn cho vay lại, nhằm tránh khoản vay bị quá hạn rơi vào nợ xấu.

Ngoài ra, để lách quy định này, các ngân hàng thương mại có thể thỏa thuận vay vốn lẫn nhau để đáo hạn khoản nợ cũ trước ngày quá hạn thứ 10, hoặc có thể chuyển từ giao dịch tiền vay sang giao dịch mua bán ngoại tệ.

Vì là hợp đồng mua bán ngoại hối, nên các ngân hàng thương mại không phải trích lập dự phòng, nhưng để lách cách này đòi hỏi các ngân hàng thương mại phải có ngoại tệ và thường chỉ có những ngân hàng có thế mạnh trong kinh doanh ngoại hối mới làm cách này.

Ngoài những biện pháp lách trên, còn một số nghiệp vụ giao dịch giữa các ngân hàng thương mại không thuộc phạm vi điều chỉnh của Thông tư 21.

Cụ thể, việc gửi tiền thanh toán và thấu chi tài khoản tiền gửi thanh toán giữa các ngân hàng thương mại. Hoặc trường hợp ngân hàng thương mại phát hành xác nhận bảo lãnh, bảo lãnh đối ứng cho ngân hàng khác, khi phải ghi nợ bắt buộc cho ngân hàng này số tiền đã trả thay vì khoản nợ bắt buộc đó không được coi là khoản nợ liên ngân hàng.

Tuy nhiên, theo một phó tổng giám đốc ngân hàng cổ phần, nghiệp vụ thấu chi thường chỉ dùng cho thẻ với số vốn thấu chi thấp, nên ít ngân hàng sử dụng nghiệp vụ này.

Nguồn Sài gòn Đầu tư Tài chính