Khối FDI vẫn chiếm tỉ trọng lớn thu ngân sách tại nhiều tỉnh

Trong tờ trình chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021-2030 vừa gửi Thủ tướng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến hết tháng 8.2020 đã có 32.539 dự án đầu tư FDI đang hoạt động tại Việt Nam; tổng vốn đăng ký là hơn 381 tỉ USD, trong đó 233 tỉ USD đã giải ngân. Khối này đang đóng góp khoảng 20% GDP. 

Năm 2019, khu vực FDI xuất khẩu đạt 181 tỉ USD, chiếm 71,3% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam, tạo khoảng 10 triệu việc làm, năng suất lao động cao gấp 2,4 lần năng suất chung cả nước.

Đặc biệt, tại nhiều địa phương, đóng góp ngân sách của doanh nghiệp FDI chiếm tỉ trọng lớn: Vĩnh Phúc chiếm 93,5%, Bắc Ninh 72%, Đồng Nai 63%, Bình Dương 50%. Trong giai đoạn 2011-2019, khu vực FDI đóng góp khoảng 28% tổng thu ngân sách nhà nước hằng năm.

Tuy nhiên, chỉ có 5% doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam sử dụng công nghệ cao, 80% sử dụng công nghệ trung bình, 14% sử dụng công nghệ thấp. Cũng theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến nay chưa có chính sách hiệu quả để khắc phục tình trạng một số doanh nghiệp FDI chuyển giá, lãi thật lỗ giả. 

Theo Ngân hàng Nhà nước, từ năm 2014 đến nay, vốn vay của các doanh nghiệp FDI tăng mạnh, thường chiếm khoảng 80% tổng vốn vay nước ngoài toàn nền kinh tế. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đưa ra 5 dạng đầu tư "chui", núp bóng của doanh nghiệp FDI, của nhà đầu tư cá nhân nước ngoài cần sớm được khắc phục, điển hình là đầu tư thông qua tổ chức và cá nhân người Việt hoặc dùng pháp nhân nước khác để đầu tư tại lô đất, vị trí liên quan tới quốc phòng, an ninh, sau đó mua nốt phần vốn góp còn lại...

Hiện có 5% doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam sử dụng công nghệ cao, 80% sử dụng công nghệ trung bình, 14% sử dụng công nghệ thấp. Ảnh: Quý Hòa.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định, đã đến lúc Việt Nam phải thay đổi, thu hút FDI dựa vào nguồn nhân lực chất lượng cao, cải thiện hạ tầng, ban hành các chính sách và cơ chế linh hoạt chứ không chỉ dựa vào nhân công giá rẻ, vị trí địa lý thuận lợi.

Trước đó, theo thông tin từ tháng 7 của Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước 7 tháng đầu năm 2020 đạt 286,82 tỉ USD, giảm 0,8%, tương ứng giảm 2,19 tỉ USD so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, doanh nghiệp FDI đạt 172,86 tỉ USD, giảm 5,1% (tương ứng giảm 9,28 tỉ USD), nhưng vẫn chiếm tỉ trọng 60,3% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước.

Ngược với sự sụt giảm của doanh nghiệp FDI, kim ngạch xuất nhập khẩu của khối doanh nghiệp trong nước vẫn có sự tăng trưởng khá là 6,6% (tương đương 7,1 tỉ USD) và đạt 113,96 tỉ USD trong 7 tháng đầu năm. Ưu thế của doanh nghiệp FDI tập trung nhiều hơn ở lĩnh vực xuất khẩu.

Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cũng cho thấy kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp FDI trong 7 tháng đầu năm là 95,4 tỉ USD, dù giảm 4,2% (tương ứng giảm 4,16 tỉ USD) so với cùng kỳ năm trước, nhưng vẫn chiếm 64,6% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Hết tháng 7, nhiều nhóm hàng xuất khẩu của doanh nghiệp FDI có kim ngạch hàng tỉ USD, đặc biệt là lĩnh vực liên quan đến công nghệ cao.