Khi nào công an được nổ súng?

Từ 1-2-2014, theo Nghị định 208/2013 của Chính phủ thì người thihành công vụ (THCV) có quyền được nổ súng để phòng vệ, khống chế, bắt giữ những đối tượng có hànhvi cản trở, chống đối.

PGS-TS Phạm Quang Phúc, Trưởng khoa Nghiệp vụ cảnh sát hình sự, ĐH Cảnh sátTP.HCM, giải thích: "Người THCV gồm có: cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan, hạ sĩ quan,chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân được cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền giao thựchiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật và được pháp luật bảo vệ nhằm phục vụ lợi íchcủa Nhà nước, nhân dân và xã hội".

Không phải cứ công an là có quyền nổsúng

.Không như những người THCV khác,cứ nói đến công an là người ta nghĩ ngay đến một khẩu súng kè bên người. Có đúng vậy không, thưaông?

+ Việc dùng súng trong các đơn vị đều có quy định khắt khe chứ khôngphải ai là công an cũng có quyền dùng súng. Người dùng súng phải là những người trực tiếp làm nhiệmvụ. Như trong lực lượng công an hiện nay chỉ có lực lượng trinh sát hình sự, còn trinh sát môitrường hay trinh sát kinh tế… không được dùng súng.

Đối với lực lượng CSGT, không phải tất cả đều mang súng mà họ chủyếu sử dụng công cụ hỗ trợ. Tuy nhiên, ban đêm lực lượng cảnh sát đặc nhiệm, cơ động được mang vũkhí. Ở Hà Nội có lực lượng tuần tra cảnh sát cơ động 141, còn ở TP.HCM có lực lượng đặc nhiệm cơđộng, tuần tra… Lực lượng này sẽ tuần tra từ 9 giờ tối đến sáng hôm sau. Vào những dịp cuối nămnày, lực lượng tuần tra được tăng cường rất mạnh. Chúng ta cũng phải hiểu những quy định này cũnglà để đảm bảo an ninh và an toàn cho người dân.

. Theo thống kê của Tổng cục Xâydựng lực lượng - Bộ Công an, những trường hợp vi phạm luật giao thông chiếm đến 60% "ca" chống đốingười THCV. Điều này cho thấy Nghị định 208 sẽ tác động rất lớn đến những hành vi liên quan tớiCSGT. Như vậy, CSGT được bắn nếu bị người vi phạm giao thông cố tình gây thương tích trựctiếp?

+ Hiểu như vậy là sai. Bất kỳ người THCV nào cũng đều bị nghiêm cấmvi phạm các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; vi phạmcác quy định về nổ súng hoặc vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Tất cả đều không được phép xâmphạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và tài sản của người khác và sự hoạt động bình thườngcủa các cơ quan, tổ chức trong khi THCV.

Chính vì thế, việc dùng súng phải theo những nguyên tắc cụ thể. Thứnhất, phải căn cứ vào từng tình huống, tính chất mức độ, hành vi nguy hiểm của đối tượng để quyếtđịnh nổ súng. Thứ hai, chỉ nổ súng khi không còn biện pháp nào khác để ngăn chặn hành vi của đốitượng và sau khi đã cảnh báo mà đối tượng không tuân theo. Nếu việc nổ súng không kịp thời sẽ đedọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của người khác hoặc bản thân. Thứ ba, không nổ súng nếu đốitượng đó là phụ nữ mang thai, trẻ em, tàn tật (trừ trường hợp những người này cương quyết chống trảvà có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến nhiều người). Chẳng hạn, một phụ nữ ôm mìn trong người kiênquyết tấn công vào đoàn lãnh đạo cấp cao hay trong các cuộc mít tinh lớn… thì buộc phải kịp thờingăn chặn. Thứ tư, trong mọi trường hợp nổ súng, người sử dụng súng cần hạn chế thiệt hại do việcnổ súng.

Nổ súng là giải pháp cuốicùng

. Những hành vi nào bị coi là cảntrở người THCV và có thể bị bắn?

+ Đó là các hành vi dùng vũ lực đe dọa trực tiếp đến tính mạng ngườiTHCV, hành vi cản trở, ép buộc người THCV không thực hiện nhiệm vụ được giao. Các hành vi nàythường thấy ở các đối tượng mang ma túy, mang súng ống, những kẻ phạm tội có nguy cơ trốn ra nướcngoài… Tức nếu không ngăn chặn hành vi này lại thì hậu quả còn nghiêm trọng hơn.

. Tuy vậy, nổ súng vẫn phải đượccoi là giải pháp cuối cùng?

+ Đúng vậy, ngăn chặn đối tượng nhưng phải chú ý để không làm ảnhhưởng đến người khác. Vì thế nên bắn vào các phương tiện để người vi phạm có thể dừng lại. Chẳnghạn như bắn vào lốp xe. Tuy nhiên, phải chọn lốp xe sau để bắn bởi trong trường hợp như bắt cóc contin, trên xe có nhiều người, nếu xe đang đi với tốc độ nhanh và bắn vào lốp trước sẽ làm xe bị lậtgây nhiều thiệt hại.

. Cảnh sát có thể bắn chỉ thiên đểcảnh cáo trước khi bắn thật để hạn chế gây thương tích?

+ Chúng tôi đã từng có những hội thảo trao đổi về vấn đề này. Điềuđáng nói là có tình trạng sau khi bắn chỉ thiên cảnh cáo, hô đứng lại thì đối tượng đã bắn trựctiếp vào người THCV.

. Nhưng sẽ ra sao nếu người thihành nhiệm vụ cố tình bắn khi chưa cần thiết?

+ Điều 107 Bộ luật Hình sựcó quy định về tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi THCV.Điều luật này dùng để áp dụng cho những trường hợp người THCV dùng vũ lực ngoài những trường hợppháp luật cho phép. Điều 96 bộ luật này còn quy định về tội giết người do vượt quá giới hạn phòngvệ chính đáng. Như vậy, tùy trường hợp lạm quyền mà người THCV sẽ bị xử lý thật nặng.

. Xin cảm ơn ông.