Khi các "ông lớn" ồ ạt đầu tư vào nông nghiệp

Đã ba thập kỷ trôi qua sau khi Việt Nam bắt đầu chuyển hướng từ nền kinh tế nông nghiệp sang sản xuất hàng dệt may và thiết bị điện tử. Giờ đây, một số tập đoàn hàng đầu của Việt Nam đang quay lại tìm kiếm cơ hội từ ngành nông nghiệp và thủy sản trong nước, vốn có trị giá tới 37 tỷ USD. Việc một loạt các hiệp định thương mại miễn giảm thuế đã và sắp được ký kết cũng là một tác nhân quan trọng trong việc chuyển hướng đầu tư của các tập đoàn này.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn SSI cho rằng: "Chúng ta sẽ chứng kiến tình trạng thiếu lương thực trên toàn cầu vào năm 2050. Nếu chúng tôi đầu tư một cách cơ bản và chính xác, thị trường này sẽ là vô hạn". Ông Hưng cũng đồng thời đầu tư vào ngành sản xuất gạo, thủy sản và siêu thị...

Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới về gạo, cà phê, hạt điều, thủy sản, tiêu và cao su. Giá trị xuất khẩu từ ngành nông nghiệp và thủy sản của Việt Nam đã đạt 24,5 tỷ USD trong năm ngoái.

Tuy nhiên, Ngân hàng Thế giới cho biết, giá trị ngành kinh doanh nông nghiệp (agribusiness) của Việt Nam chỉ đạt 1,2 lần so với giá trị sản xuất nông nghiệp cơ bản (primary agriculture), trong khi con số này của Hàn Quốc là 2,7 lần. Hiện nay, mỗi năm Việt Nam vẫn phải nhập thêm hàng tỷ USD thực phẩm.

Điều này đã thu hút sự quan tâm của các công ty công nghiệp lớn, trong đó có tập đoàn thép Hòa Phát HPG. Mới đây, công ty con chuyên về khoáng sản của Hòa Phát đã chuyển hướng sang lĩnh vực chăn nuôi.

Công ty Thức ăn Chăn nuôi Hòa Phát đã xây dựng một nhà máy mới với công suất hằng năm đạt 300 nghìn tấn thức ăn. Đến năm 2020, công ty sẽ đạt sản lượng 1 triệu tấn và phát triển đàn lợn lên một triệu con mỗi năm.

Ông Trần Tuấn Dương, CEO Hòa Phát chia sẻ với các cổ đông rằng: "Mặc dù ngành này cực kỳ cạnh tranh, nhưng, cũng giống như ngành thép, chúng tôi tin rằng mình sẽ thành công".

Trong khi đó, tỷ phú duy nhất của Việt Nam là Ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch tập đoàn Vingroup VIC, đang đầu tư mạnh tay vào trường học, bệnh viện và trung tâm thương mại. Động thái mới nhất của ông Vượng là đầu tư 91 triệu USD để trồng rau quả.

Còn tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai mới đây đã đưa công ty con HAGL Agrico hoạt động chủ yếu trong ngành chăn nuôi bò và trồng cây công nghiệp lên sàn chứng khoán. Công ty này có giá trị vốn hóa thị trường là 1,1 tỷ USD, cao hơn cả công ty mẹ.

HAGL dự đoán gần một nửa doanh thu của tập đoàn sẽ đến từ những đàn bò. Ngoài ra, công ty cũng muốn bước vào ngành sữa khi nhu cầu sữa đã tăng trưởng 36 lần so với những năm 90, góp phần giảm lượng nhập khẩu sữa lên đến 1 tỷ USD mỗi năm của Việt Nam.

Công ty này cũng đang đầu tư mạnh mẽ vào ngành chăn nuôi bò khi lượng bò nhập khẩu từ Úc đã tăng 52 lần trong vòng hai năm qua, lên đến 181.000 con bò năm 2014.

Cơ hội từ những hiệp định miễn giảm thuế

Với tỷ lệ hàng nhập khẩu chiếm tới 42%, thị trường thức ăn chăn nuôi Việt Nam đang còn rất nhiều tiềm năng cho các nhà sản xuất trong nước. Ngành kinh doanh này trị giá lên đến 7 tỷ USD nhưng lại bị chi phối bởi các tập đoàn nước ngoài như CP Group. Tập đoàn Thái Lan này hiện đang nắm giữ khoảng 20% thị phần ngành thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam.

Việc Việt Nam tích cực theo đuổi các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) là một yếu tố thu hút các "ông lớn" trong nước hướng vào ngành nông nghiệp. Trong những tháng gần đây, Việt Nam đã ký FTA với Hàn Quốc và Liên minh Kinh tế Á-Âu (EEU). Đồng thời, quá trình đàm phán với Liên minh châu Âu (EU) và nhóm Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) cũng đang tiến gần giai đoạn hoàn tất. Dù biết rằng ký kết FTA cũng đồng nghĩa với việc mở cửa sân nhà cho các đối thủ nước ngoài, nhưng không vì thế mà các tập đoàn trong nước chịu chùn chân.

Trong một phát biểu tại hội nghị gần đây về đầu tư tư nhân trong nông nghiệp, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho biết Chính phủ hy vọng được đồng hành cùng các doanh nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành nông nghiệp và khu vực nông thôn của đất nước.

Chính phủ cũng đang xem xét ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp nước ngoài trong lĩnh vực này nếu họ chú trọng phát triển nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng và các lĩnh vực lớn nhằm cải thiện năng suất, chất lượng và công nghệ.

Hiện chỉ có khoảng 1% số doanh nghiệp đăng ký kinh doanh nông nghiệp tại Việt Nam, và có đến 90% trong số này là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Ông Chris Jackson, chuyên gia phát triển nông thôn thuộc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho biết: "Có nhiều cơ hội mới cho việc củng cố hoạt động sản xuất, tạo thêm giá trị gia tăng, và mở rộng ra các thị trường mới mà những người nông dân sản xuất nhỏ lẻ không thể nhận thấy". 

Trường Văn

Nguồn Reuters