Kế hoạch cổ phần hóa 2012 khó hoàn thành

Theo Bộ Tài chính, tổng hợp từ báo cáo của 4 bộ ngành, 9 tập đoàn kinh tế, 10 tổng công ty Nhà nước đặc biệt và 57 địa phương, trong giai đoạn 2011 đến 2015, sẽ có 899 doanh nghiệp nhà nước thực hiện các hình thức sắp xếp, cổ phần hóa.

Trong đó, 367 doanh nghiệp sẽ thực hiện cổ phần hóa, 532 doanh nghiệp thực hiện các hình thức sắp xếp khác như giao, bán, giải thể, phá sản, giữ nguyên là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, chuyển thành công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên.

Theo kế hoạch, trong năm 2012, có 93 doanh nghiệp Nhà nước thực hiện cổ phần hóa. Có thể thấy, việc hoàn thành kế hoạch cổ phần hóa năm 2012 là thách thức không nhỏ. Đây cũng không phải là năm đầu tiên hoạt động cổ phần hóa có nguy cơ vỡ kế hoạch.

Ông Nguyễn Duy Long, Trưởng phòng Đổi mới, sắp xếp và phát triển doanh nghiệp, Cục Tài chính Doanh nghiệp (Bộ Tài chính) phân tích, ngoài nguyên nhân kinh tế khó khăn, thị trường chứng khoán đi xuống dẫn đến chậm tiến độ cổ phần hóa được nhiều chuyên gia và doanh nghiệp viện dẫn, thì chủ yếu các doanh nghiệp thuộc diện cổ phần hóa trong năm nay có quy mô lớn và đang có khó khăn về tài chính cần xử lý.

Ngoài ra, theo thông lệ, do quý I hàng năm là thời điểm các doanh nghiệp kiểm kê, lập Báo cáo tài chính…, nên số lượng doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa trong nửa đầu năm thường ít hơn so với nửa cuối năm.

Trong số các đơn vị nằm trong danh sách cổ phần hóa, hiện nay, Tập đoàn Dệt may Việt Nam đã hoàn thành cơ bản các công việc để cổ phần hóa và đang trình Bộ Công thương phê duyệt để đấu thầu, lựa chọn đơn vị tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Công thương cho rằng khả năng Vinatex đúng hẹn IPO vào cuối năm nay là rất thấp, do đến thời điểm hiện tại vẫn chưa chọn được đơn vị tư vấn.

Cũng có trường hợp, đơn vị chủ quản của doanh nghiệp trong diện cổ phần hóa muốn đẩy nhanh tiến độ, thường xuyên có văn bản xin hướng dẫn của cơ quan chức năng để xử lý rất nhiều tình huống phát sinh trong quá trình cổ phần hóa, mặc dù tình huống đó đã được quy định cụ thể tại các văn bản liên quan và trước đó cơ quan này đã hỏi, đã được trả lời và áp dụng cho các đơn vị khác. Mỗi lần gửi công văn là doanh nghiệp phải chờ đợi, làm chậm tiến trình cổ phần hóa của doanh nghiệp.

Như vậy, yếu tố cơ quan chủ quản doanh nghiệp là một phần quan trọng, quyết định tiến trình cổ phần hóa có đúng hẹn hay không.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách đối với hoạt động cổ phần hóa vẫn còn nhiều vấn đề cần xem xét. Chẳng hạn, theo quy định, để bảo toàn vốn Nhà nước, hạn chế thất thoát, sau khi một số đối tượng doanh nghiệp đã được đơn vị tư vấn độc lập xác định giá trị, Kiểm toán Nhà nước phải kiểm toán lại.

Hiện có 4 đối tượng được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán lại, gồm tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp có vốn điều lệ trên 500 tỷ đồng hoạt động trong ngành nghề đặc thù (hàng không, bưu chính, dầu khí,..) và đối tượng được Thủ tướng Chính phủ yêu cầu thực hiện kiểm toán. Tuy nhiên, sau khi đơn vị tư vấn định giá thì cổ phần của doanh nghiệp được đấu giá công khai và nếu thị trường thuận lợi, doanh nghiệp có khả năng sinh lời thì người mua có thể trả giá cao hơn giá khởi điểm.

Vì vậy, có ý kiến cho rằng, có thể bỏ bớt khâu kiểm toán sau khi đã xác định giá trị doanh nghiệp để đẩy nhanh cổ phần hóa.

Một trong những vấn đề lớn và tốn nhiều thời gian trong quá trình cổ phần hóa đó là phương án xử lý đất đai mà doanh nghiệp đang sử dụng. Theo quy định, doanh nghiệp phải lập phương án xử lý đất đai và được cơ quan có thẩm quyền có ý kiến. Trên cơ sở ý kiến của địa phương, doanh nghiệp thực hiện phương án đó và từ đó tính toán, xác định giá trị doanh nghiệp. Đối với các tập đoàn, tổng công ty có địa bàn hoạt động trải dài trên khắp cả nước, việc xác định số đất mà doanh nghiệp đang sử dụng đất là rất lâu. Bởi vậy, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành cần có trách nhiệm đưa ra ý kiến sớm về vấn đề này để giúp doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa.

Bộ Tài chính dự kiến sẽ tổ chức sơ kết một năm thực hiện Nghị định 59/2011 để nắm bắt tình hình thực hiện cổ phần hóa tại các doanh nghiệp, cũng như xem xét các vướng mắc mới phát sinh để đề xuất cơ chế tháo dỡ.

Nguồn Đầu tư chứng khoán