Hoạt hình vẽ giấc mơ công nghiệp giải trí

kKhông hẹn mà gặp, đầu tháng 11, phim hoạt hình do Biti’s đầu tư sản xuất  “Con Rồng cháu Tiên” và hãng phim hoạt hình của Tập đoàn Vingroup tổ chức cuộc thi tìm kiếm ý tưởng kịch bản làm hoạt hình dựa trên hình tượng chú khỉ Monta. Những dự án lớn đã khơi dậy giấc mơ hoạt hình Việt, rộng hơn là cơ hội phát triển ngành công nghiệp giải trí dành cho trẻ em.

Giấc mơ khó của hoạt hình

Trung bình mỗi năm, có khoảng 10-15 phim hoạt hình Việt Nam, với độ dài chủ yếu là 10-15 phút (phim dài nhất là Hào Khí Thăng Long, 30 phút), đủ tạo hình, từ cắt giấy, 2D cho đến 3D, đủ chủ đề từ truyện cổ tích, lịch sử đến ngụ ngôn, từ con người đến loài vật... được Hãng phim Hoạt hình Việt Nam sản xuất. Hãng cũng rất nỗ lực trong việc mang phim đến gần hơn với lứa tuổi thiếu nhi bằng cách thành lập trang web www.hoathinh.org.vn để cập nhật các phim đã sản xuất trong từng năm (hiện tại dừng ở các phim của năm 2015), ra mắt rạp chiếu Thánh Gióng chuyên dành cho phim hoạt hình vào năm 2014, đưa phim lên truyền hình, YouTube, chiếu tại một số trường học...

Tuy nhiên, số lượng phim và nỗ lực này chỉ như muối bỏ biển. Bởi nhu cầu giải trí của trẻ là rất lớn và nhu cầu của trẻ em hiện tại không giống trẻ em của ngày xưa. Chúng có vô vàn lựa chọn các kênh giải trí nếu xem tại nhà (ngoài những kênh hoạt hình nước ngoài trẻ thuộc nằm lòng như Disney, Cartoon Network... thì các kênh truyền hình thuần Việt như HTV3 Dreams TV, Kids TV... cũng chọn phát lại những phim hoạt hình nước ngoài có nội dung hấp dẫn) và những bộ phim hoạt hình điện ảnh hấp dẫn hơn nếu xem tại rạp.

“Ở nước ta, hoạt hình chủ yếu do Nhà nước đặt hàng nên cơ chế làm phim phụ thuộc quá nhiều vào chính sách đầu tư, phát hành của Nhà nước, đôi khi còn rất quan liêu, trong khi chi phí để làm một bộ phim hoạt hình chừng 10 phút là rất đắt. Tư nhân muốn đầu tư thì cũng ngại phim không có đầu ra”, Nghệ sĩ Nhân dân Hà Bắc, đạo diễn hơn 40 năm kinh nghiệm làm hoạt hình, chia sẻ. Muốn có đầu ra thì phim phải đảm bảo chất lượng nội dung, hình ảnh để thu hút nhà đài, nhà phát hành rạp (thời lượng phim ít nhất 60 phút), bảo đảm tính thương mại; muốn phim chất lượng thì cần đầu tư, cứ thế, hoạt hình Việt xoay trong cái vòng lẩn quẩn.

Hoạt hình Việt sống lâu đời nhất và có tiếng vang trên truyền hình, phải kể đến Xin Chào Bút Chì  (SleepingCatFilm sản xuất) với hơn 120 tập phim trên HTV7. Nhưng đây là sản phẩm của một hãng tư nhân.Đạo diễn Phạm Ngọc Tuấn, Phó Giám đốc Hãng phim hoạt hình Việt Nam, cũng từng chỉ ra vấn đề: “Trẻ em chiếm phần lớn dân số Việt Nam, trong khi thời lượng chương trình dành cho thiếu nhi chỉ chiếm tỉ lệ khá khiêm tốn. Làm thế nào để các em thiếu nhi được xem phim hoạt hình Việt?”.

Nhân tố trong công nghiệp giải trí

Đưa một tích truyện quá quen thuộc như Con Rồng Cháu Tiên của Biti’s lên màn ảnh là thách thức không nhỏ với những người làm phim. Làm thế nào để vẫn giữ được cốt lõi của câu chuyện, đồng thời thổi vào đấy hơi thở mới mẻ, hiện đại, thu hút người xem. Thách thức này nhân lên gấp nhiều lần khi nhà đầu tư chọn thể loại hoạt hình, với mong muốn “kể lại câu chuyện về cội nguồn dân tộc bằng ngôn ngữ của trẻ nhỏ, nhằm khơi dậy tình yêu văn hóa dân gian và lòng tự hào dân tộc nơi các em” mà không mảy may lồng ghép quảng cáo sản phẩm.

Tạo hình nhân vật Monta và các nhân vật trong film.

Cùng thời gian đó, cuộc thi tìm ý tưởng kịch bản hoạt hình xoay quanh chú khỉ Monta của VinTaTa thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng. Nhà đầu tư mong muốn đưa khỉ Monta không chỉ trở thành nhân vật xuyên suốt các series phim mà còn là linh vật biểu tượng, tương tự các hãng phim nước ngoài.

Cuộc thi quy mô này đánh thẳng vào một trong những lý do chính yếu khiến phim hoạt hình Việt thua ngay trên sân nhà: cốt truyện nghèo nàn, cũ kỹ, nội dung xơ cứng, mang tính giáo điều thay vì giải trí, nhẹ nhàng mà vẫn nhân văn; đồng thời, mở ra cơ hội quy tụ những nhà làm hoạt hình Việt tài năng, sản xuất phim hoạt hình Việt.Vì vậy, có thể nói, lựa chọn này của Biti’s là vô cùng can đảm.

180 ngày phát triển chi tiết, hơn 10.000 giờ sáng tạo của hơn 100 nghệ sĩ, sau 3 ngày phát hành, bộ phim dài 23 phút này đã thu hút hơn 5 triệu lượt xem, 34.000 like chỉ riêng trang YouTube, đính kèm cơn mưa lời khen từ khán giả. Điều này cho thấy nhu cầu được thưởng thức một bộ phim hoạt hình, với đề tài Việt Nam, do người Việt thực hiện là rất lớn. Đạo diễn Đinh Kiều Anh Tuấn cho biết, anh đã chuẩn bị suốt 5 năm “chỉ để đợi một cơ hội như thế này”.

Thực tế cho thấy, kỹ thuật làm hoạt hình 3D của Việt Nam không thua gì các hãng phim thế giới. Tại TP.HCM hiện nay, không khó để tìm ra những xưởng gia công hoạt hình của Ðức, Nhật, Pháp với sự tham gia của rất nhiều họa sĩ hoạt hình Việt Nam trong nhiều vai trò khác nhau: họa sĩ thiết kế, hỗ trợ kỹ thuật, đồ họa... Không thiếu cái tên Việt Nam xuất hiện trong các dự án hoạt hình danh tiếng Hollywood như Igor, Zoe Zazoke, Gazoon, Câu chuyện Giáng sinh thú vị, The Polar Express...

 “Hoạt hình Việt có xuất phát điểm chậm nhưng nhiều cơ hội tiềm tàng. Các bạn chỉ có thể bước chân ra thế giới khi bộ phim của các bạn thật sự độc đáo. Yếu tố độc đáo nằm ở ngay chính trong văn hóa truyền thống của các bạn”, đạo diễn Lee Jung Gi, Công ty Hoạt hình Iconi tại Hàn Quốc, chia sẻ.

Tuy nhiên, nói về dự án VinTaTa, ông Lê Khắc Hiệp, Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup, cho biết một tham vọng lớn hơn. Theo ông Hiệp, đây là bước đi tiếp theo trong kế hoạch phát triển tổng thể ngành công nghiệp giải trí của Vingroup, cộng hưởng trực tiếp cho các thương hiệu Vinpearl Land và Vinpearl. “Việc lập hãng phim và xây dựng nhân vật Monta là một trong những bước đi chiến lược nhằm mang tới cho các thiên đường vui chơi giải trí Vinpearl Land và lĩnh vực du lịch - giải trí nói chung của Vingroup một hệ thống linh vật mang tính biểu tượng, thực sự thuần Việt cho trẻ em và du khách, thay vì vay mượn các hình tượng nhập khẩu từ nước ngoài”, ông Hiệp cho biết.

Tham vọng của Vingroup là xây dựng một hệ sinh thái du lịch giải trí, lấy công viên giải trí chủ đề làm trọng tâm và VinTaTa là một cấu phần không thể thiếu. Hiện tại, Vingroup đã có các công viên vui chơi giải trí Vinpearl Land Amusement Park tại Nha Trang, Phú Quốc và đang tiếp tục đầu tư mở rộng quy mô hệ thống này.

Cũng cần phải biết, trên thế giới, Theme Park (công viên chủ đề) và Amusement Park (công viên giải trí) được phát triển song hành. Amusement Park là nơi có trang bị nhiều trò chơi quy mô, hiện đại. Ở Theme Park, ngoài các trò chơi, còn cho xây dựng thế giới quan độc đáo với bối cảnh là phim ảnh, lịch sử, văn hóa của khu vực hoặc các nước khác.

Cùng với các công viên, bộ phim hoạt hình, ngành công nghiệp giải trí dành cho trẻ em trên thế giới mang về hàng chục tỉ USD. Doanh thu này không chỉ đến từ phòng vé mà còn bắt nguồn từ các sản phẩm ăn theo các linh vật trên màn ảnh như áo quần, mũ, đồ chơi, sản phẩm nhồi bông, đồ lót... cho đến các loại đồ gia dụng như bàn chải đánh răng, khăn trải giường, thảm, gối, giấy ăn... rồi cả các loại bánh, kẹo... Kể cả khi phim hòa vốn, thậm chí lỗ như trường hợp của Cars 3 năm nay thì lợi nhuận thu về từ các sản phẩm liên quan đến linh vật vẫn hốt bạc đều đều.

Con Rồng Cháu Tiên với sự đầu tư bài bản của Bitis.

Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, bất động sản công nghiệp vui chơi giải trí, trong đó việc đầu tư xây dựng các công viên chủ đề được đánh giá là lĩnh vực đầu tư hấp dẫn tại khu vực châu Á. Thống kê của hãng Bernama cho thấy, ước tính hằng năm có ít nhất khoảng trên 300 triệu lượt khách tới thăm các công viên giải trí ở châu Á. Với dân số trẻ chiếm gần 28% dân số cả nước (xấp xỉ 25 triệu trẻ từ 0-16 tuổi), nhưng các khu vui chơi dành cho trẻ em Việt Nam hiện quá ít ỏi và phần lớn lạc hậu.

Mới đây, Tập đoàn Sun Group khai trương công viên chủ đề lớn nhất Đông Nam Á Dragon Park thuộc quần thể Sun World Ha Long Park, phần nào chạm vào được nhu cầu này tại thị trường Việt Nam.