GDP Việt Nam 2016 “khó đạt chỉ tiêu”

Báo cáo một số ý kiến về tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2016 tại phiên họp sáng 11/7 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu nêu những diễn biến mới, những khó khăn, thách thức của nền kinh tế.

Lo Brexit và ô nhiễm môi trường

Nỗi lo trước hết là tình hình kinh tế thế giới tiếp tục giảm đà tăng trưởng, các tổ chức quốc tế đều điều chỉnh hạ thấp dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2016. 

Theo đánh giá ban đầu, kết quả trưng cầu dân ý tại Anh với việc đa số cử tri nước này chọn rời khỏi Liên minh Châu Âu (EU) sẽ tác động đến từng quốc gia và nền kinh tế toàn cầu. 

Với Việt Nam, Uỷ ban Kinh tế nhìn nhận, việc đàm phán, ký kết Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có thể bị kéo dài do thay đổi một số điều khoản của hiệp định này. 

Việc giải quyết và đối phó với tranh chấp chủ quyền ở biển Đông trước và sau khi có phán quyết của tòa án quốc tế cũng là thách thức trong giai đoạn hiện nay. Bên cạnh đó, tác động về môi trường ở lưu vực sông Mekong là vấn đề cần đặc biệt quan tâm giải quyết. 

Diễn biến tiếp theo được Chủ nhiệm Giàu đề cập là sự cố ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại vùng biển các tỉnh miền Trung, tình hình khí hậu diễn biến bất thường, rét đậm ở phía Bắc, hạn hán ở Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, xâm nhập mặn ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và đời sống người dân. 

Các vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm như sử dụng thuốc kích thích tăng trưởng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật không đảm bảo quy chuẩn trong chăn nuôi, trồng trọt; sử dụng phụ gia, hoá chất độc hại trong sản xuất, chế biến, bảo quản, kinh doanh lương thực, thực phẩm, đồ uống và kinh doanh dịch vụ còn khá phổ biến.

Cơ quan thẩm tra cũng nhấn mạnh một vấn đề dư luận hết sức quan tâm những tháng đầu năm là xuất hiện một số dự án, công trình quy mô lớn không thể đưa vào hoạt động, không tạo ra tăng trưởng, việc làm, nộp ngân sách Nhà nước, thua lỗ nặng nề và nguy cơ phá sản, tổn thất lớn đến tài sản Nhà nước.

Một số cái tên được Chủ nhiệm Giàu nêu cụ thể là dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình do Công ty TNHH Một thành viên Đạm Ninh Bình (Tập đoàn Hoá chất) đầu tư với số vốn 12.000 tỷ đồng nhưng qua 4 năm hoạt động, mỗi năm đã lỗ khoảng 2.000 tỷ đồng. Nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ của Công ty Cổ phần Hoá dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex) thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đầu tư 7.000 tỷ đồng nhưng đã phải tạm ngừng hoạt động. Dự án nhà máy nhiên liệu sinh học Dung Quất là một trong ba nhà máy ethanol trọng điểm quốc gia với số vốn đầu tư lên đến hơn 2.200 tỷ đồng đã dừng hoạt động...

Báo cáo cũng nhắc đến dự án mở rộng nhà máy gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 trên 8.000 tỷ đồng vẫn chưa hoạt động sau 10 năm triển khai. Hoặc, nhà máy bột giấy Phương Nam, tỉnh Long An do Công ty TNHH Một thành viên Phát triển công nghiệp và Vận tải (Tracodi) đầu tư với số vốn 3.000 tỷ đồng sau 10 năm phải bỏ hoang vì không thể sản xuất được do công nghệ không phù hợp.

Vấn đề quản lý đầu tư, khai thác thu phí chưa minh bạch và mật độ trạm thu phí trên quốc lộ 1A quá dày đối với các dự án BOT gây bức xúc cho doanh nghiệp và người dân, ông Giàu báo cáo tiếp.

Các chỉ tiêu 6 tháng đều đạt thấp

Liên quan đến tốc độ tăng trưởng GDP 6,7% theo nghị quyết của Quốc hội, Thường trực cơ quan thẩm tra phân tích, kết quả thực hiện 6 tháng đầu năm chỉ đạt 5,52%, thấp hơn so với mức tăng 6,32% cùng kỳ năm trước.

Cho nên, để đạt mức tăng trưởng như chỉ tiêu Quốc hội giao, GDP 6 tháng cuối năm sẽ phải tăng gần 7,6%. Điều này là khó khả thi, đặc biệt trong bối cảnh không thể nới lỏng chính sách tiền tệ và tài khóa trong 6 tháng cuối năm.

Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong 6 tháng đầu năm 2016 tăng ở mức hợp lý nhưng sẽ có nhiều áp lực dồn lên CPI trong 6 tháng cuối năm nhất là tác động tăng giá dịch vụ y tế, giá dịch vụ giáo dục theo lộ trình, giá dầu thế giới có xu hướng tăng trở lại và tăng giá lương thực, thực phẩm vào mùa mưa bão, do đó, đòi hỏi phải kiên trì và có biện pháp kiểm soát đồng bộ thì mới thực hiện được mục tiêu kiểm soát lạm phát theo nghị quyết Quốc hội.

Về những chỉ tiêu khác, thường trực cơ quan thẩm tra so sánh, sản xuất công nghiệp 6 tháng đầu năm 2016 tăng 6,82%, thấp hơn mức tăng 9,66% của cùng kỳ năm trước. 

Kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm tăng 5,9%, thấp hơn mức tăng 9,3% cùng kỳ năm trước và thấp hơn chỉ tiêu tăng 10% theo nghị quyết của Quốc hội. 

Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng trưởng âm giảm 0,08%, so 6 tháng cùng kỳ các năm trước: năm 2013 tăng 2,53%; năm 2014: 3,4%, năm 2015: 2,41%. 

Theo nhiều ý kiến tại cơ quan thẩm tra, tiến độ thực hiện cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước vẫn chậm chạp làm lãng phí và sử dụng kém hiệu quả nguồn lực của Nhà nước. 6 tháng đầu năm chỉ có 38 doanh nghiệp Nhà nước và 2 đơn vị sự nghiệp công lập được cổ phần hoá. Tỷ trọng cổ phần Nhà nước nắm giữ quá cao, quá trình cổ phần hoá vẫn gặp khó với vướng mắc lớn nhất là phụ thuộc vào người đứng đầu và xác định giá trị quyền sử dụng đất trong giá trị doanh nghiệp. 

Nguyên nhân chủ yếu do người đứng đầu thực hiện không nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhưng chưa bị xử lý trách nhiệm khi không hoàn thành kế hoạch cổ phần hóa. 
 
Số liệu tiếp theo được cơ quan thẩm tra phân tích là tổng thu ngân sách Nhà nước 6 tháng đầu năm ước đạt 476,8 nghìn tỷ đồng, bằng 47% dự toán, thấp hơn tiến độ thu cùng kỳ năm trước (49%), trong đó thu từ khu vực doanh nghiệp Nhà nước chỉ bằng 94,5% so với cùng kỳ năm 2015. 

Vốn ODA và vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài giải ngân trong 6 tháng đầu năm đạt khoảng 1,85 tỷ USD, giảm 3,5% so với cùng kỳ năm trước, giải ngân vốn trái phiếu chính phủ ước đạt khoảng 33,2% kế hoạch. 

Nỗi lo trong 6 tháng đầu năm còn là nợ công và nợ bảo lãnh Chính phủ tăng cao. Nợ xấu ngân hàng đến cuối tháng 4/2016 là 2,81% so tổng dư nợ, tuy nhiên thực chất ở mức cao nếu tính cả nợ chuyển bán sang Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), đến tháng 5/2016 là 246.986 tỷ đồng. 

Chỉ khoản chuyển này tương đương gần 5% so với tổng dư nợ, ông Giàu nhấn mạnh.

Nguồn VnEconomy