ETF đảo danh mục: Áp lực và cơ hội đối với nhà đầu tư

Quy luật

Định kỳ 3 tháng một lần, vào đầu tháng 3, 6, 9, 12, hai quỹ đầu tư chỉ số (ETF) đang hoạt động tại Việt Nam là Market Vector Vietnam ETF và FTSE Vietnam Index ETF công bố xem xét lại danh mục, áp dụng cho quý tiếp theo. Việc xem xét bao gồm một số hoạt động: tăng giảm tỷ trọng các cổ phiếu, loại hoặc bổ sung một số cổ phiếu mới vào danh mục.

Thông thường, thông tin được công khai vào thứ Sáu, tuần đầu tiên của tháng. FTSE Vietnam Index ETF đã thực hiện điều này từ đầu năm 2008, còn Market Vector Vietnam ETF thực hiện từ cuối năm 2009 tới nay. Tuy nhiên, chỉ khoảng một năm trở lại đây, hoạt động có tính chu kỳ này mới được giới đầu tư nội địa chú ý khi giá các cổ phiếu liên quan chịu tác động mạnh.

Cần phải nhấn mạnh một điều, việc xem xét danh mục của hai quỹ ETF không dựa  trên các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp, mà tính toán trên quy mô doanh nghiệp, thanh khoản của cổ phiếu và tỷ lệ % nước ngoài có thể mua bán được.

2 quỹ ETF xây dựng bộ cổ phiếu cơ sở khác nhau nên kết quả các đợt xem xét cũng khá khác nhau, nhưng vẫn có nhiều nét tương đồng, dựa trên thanh khoản của cổ phiếu và giới hạn “room” NĐT nước ngoài có thể mua bán được. Chẳng hạn, cả FTSE Vietnam Index ETF và Market Vector Vietnam ETF  đều quy định sẽ loại một cổ phiếu ra khỏi danh mục nếu tỷ lệ NĐT nước ngoài có thể mua giảm xuống dưới 2%.

Trong đợt xem xét vào tháng 6 mới đây, cổ phiếu REE bị loại ra khỏi danh mục vì quy định này.

Một số lần xem xét lại danh mục đầu tư của FTSE Vietnam Index ETF gần đây
Động thái	T6/11	T9/11	T12/11	T3/12	T6/12
Thêm mới		MSN, IJC	PNJ	STB, VSH
Loại bỏ	VSH, PNJ, PVT, TDH, LCG, SAM	FPT, HSG	ITC	QCG	REE, PET, KDH

Biến động mạnh danh mục đầu tư

Trong các kỳ ETF xem xét lại danh mục đầu tư gần đây, nhiều cổ phiếu liên quan đều biến động khá mạnh. Chẳng hạn, vào tháng 9/2011, cổ phiếu IJC của CTCP Phát triển hạ tầng kỹ thuật đem lại cơ hội lớn cho giới đầu tư khi được FTSE Vietnam Index ETF bổ sung vào danh mục đầu tư của quỹ này. Hiệu ứng ngoại đã khiến giá cổ phiếu này tăng gấp đôi trong một thời gian ngắn.

Tương tự, cùng với IJC, cổ phiếu MSN của Masan Group khi được bổ sung vào danh mục cũng tăng giá gần 50%. Ở chiều ngược lại, hai cổ phiếu bị loại ra ở đợt xem xét đó là FPT và HSG mất giá 15% trong vòng 2 tuần.

Trong đợt xem xét mới nhất vào đầu tháng 6 mới đây, cổ phiếu REE bị cả hai quỹ đầu tư chỉ số FTSE Vietnam Index ETF và Market Vector Vietnam ETF đồng loạt loại ra khỏi danh mục đầu tư. Tuy nhiên, giá cổ phiếu REE không chịu ảnh hưởng nhiều của quyết định này, có thể do Quỹ Platinum Victory Pte Ltd liên tục mua vào trở thành cổ đông lớn nhất của REE. Ngược lại, cổ phiếu STB dù chỉ bị giảm tỷ trọng cũng bị bán mạnh, nên giảm giá một mạch 12% trong 4 phiên - một hiện tượng bất thường của cổ phiếu này trong nhiều tháng.

Có thể nhận thấy, các cổ phiếu liên quan đến ETF thay đổi danh mục có độ tương quan mạnh yếu khác nhau, nhưng đều theo quy luật chung: cổ phiếu bị loại ra khỏi danh mục, giảm tỷ trọng có diễn biến giá kém khả quan, ngược lại với diễn biến của các cổ phiếu được thêm mới hay tăng tỷ trọng.

Danh mục nắm giữ tính đến giữa tháng 8
Market Vector Vietnam ETF	Top 10 sở hữu của FTSE Vietnam Index ETF
CTG, VIC, DPM, VCB, BVH, VCG, HAG, PVS, STB,OGC, PVX, PPC, PVF, PVD, ITA, HPG, SJS, KLS, GMD	VIC (14,95%); HAG (9,56%); MSN (9,47%); DPM (7,61%); CTG (7,43%); VCB (7,11%); HPG (5,53%); PVD (4,47%); STB (4,66%); KDC (3,41%)

Tháng 9: Áp lực và cơ hội

Theo thông báo từ FTSE Vietnam Index ETF, đợt xem xét danh mục sắp tới của quỹ đầu tư này sẽ được công bố vào ngày 7/9. Tương tự, Market Vector Vietnam ETF cũng ra thông báo về các thay đổi sau đó một ngày. Thông thường, việc tái cơ cấu diễn ra trong khoảng 2 tuần và các quỹ sẽ thực hiện quyết liệt để đạt mục tiêu tái cơ cấu trong khoảng thời gian trên. Chính vì áp lực cung - cầu ngắn hạn tạo ra các bước nhảy giá lớn, đem đến cơ hội và rủi ro với giới đầu tư nội địa.

Tại thời điểm ETF sắp công bố tái cơ cấu danh mục, theo báo cáo mới nhất, lượng tiền mặt nắm giữ của hai quỹ hiện tại không được dồi dào. Chẳng hạn, Market Vector Vietnam chỉ còn 750.000 USD. Cần phải nhắc lại là, trong đợt xem xét tái cơ cấu danh mục mới đây, hai ETF đều có tổng giá trị tài sản giảm mạnh và chịu áp lực rút tiền mặt, nên không bổ sung cổ phiếu mới nào. Danh mục nắm giữ của các quỹ và biến động sở hữu của khối NĐT nước ngoài trong hai tuần cuối tháng 8 này là một gợi mở cho NĐT đón lõng các cơ hội và tránh rủi ro khi “hai người khổng lồ” di chuyển!

Nguồn Đầu tư chứng khoán