E dè trái phiếu doanh nghiệp

Cuối tháng 10 vừa qua, Công ty Chứng khoán SSI đã ra mắt sản phẩm đầu tư mới với tên gọi trái phiếu S-Bond. SSI quảng bá sự ra đời của trái phiếu này là để chia sẻ cơ hội đầu tư với khách hàng, đa dạng hóa danh mục bên cạnh danh mục cổ phiếu, từ đó có thể tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

Các sản phẩm S-Bond được SSI phân phối bao gồm trái phiếu của Công ty Cổ phần EuroWindow Holding, Công ty Cổ phần Đầu tư Con Cưng và Công ty Cổ phần Dịch vụ Hàng không Thăng Long Taseco với mức lãi suất danh nghĩa lên đến 11%/năm. Cụ thể hơn, trong khi lãi suất trái phiếu Taseco đạt 10,5%, thì lãi suất trái phiếu của EuroWindow và Con Cưng đều lên đến 11%. Lãi suất này cao hơn đến hơn 2% so với lãi suất trung bình của trái phiếu doanh nghiệp trong 8 tháng đầu năm 2019. Theo đó, bằng phương pháp tính bình quân gia quyền theo giá trị phát hành, lãi suất trái phiếu trung bình toàn thị trường chỉ ở mức 8,3%/năm, theo báo cáo của SSI Retail Research.

So với một số trái phiếu doanh nghiệp được phân phối bởi các công ty chứng khoán khác điển hình như Công ty Chứng khoán VNDirect, S-Bond cũng cho thấy lãi suất tốt hơn. Chỉ có trái phiếu của Công ty Cổ phần Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Hà An đạt được mức lãi suất 11% ngang bằng với S-Bond, còn lại những trái phiếu của Công ty Cổ phần Tập đoàn Đất Xanh hay của Công ty Cổ phần Tập đoàn Hà Đô đều cho mức lãi suất thấp hơn, lần lượt là 9,7%/năm và 10,04%/năm.

Theo quan điểm của luật sư Trương Thanh Đức, chuyên gia kinh tế - ngân hàng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật Basico, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, lãi suất trái phiếu 10-12% như hiện tại là hoàn toàn bình thường xét theo rủi ro thị trường. “Đến trái phiếu chính phủ là an toàn nhất hiện nay nhưng lãi suất không hề rẻ, thế nên lãi suất trái phiếu doanh nghiệp cao là chuyện bình thường, lãi suất cao hiện tại nhưng cao nữa cũng chưa phải là vấn đề. Ví dụ muốn đi vay vốn ngân hàng với lãi suất đó chưa chắc đã vay được, bình thường lãi suất 6-7% nhưng đi cùng với đó là tài sản đảm bảo, uy tín, hạn mức, nhiều yếu tố khác để vay được, thế nên vay tiêu dùng lãi suất ngay lập tức 30-50%, lãi suất thẻ tín dụng cũng ở mức rất cao bởi nó gắn liền với rủi ro cao”, luật sư Trương Thanh Đức đánh giá.

Trước làn sóng chứng khoán nợ đang xuất hiện tại Việt Nam, Bộ Tài chính đã chính thức lên tiếng cảnh báo các nhà đầu tư không nên đầu tư vào loại hình chứng khoán này chỉ vì lãi suất cao. Trong trường hợp quan tâm và có nhu cầu đầu tư vào những trái phiếu này, Bộ Tài chính cũng khuyến nghị nhà đầu tư cần phải nắm rõ thông tin chi tiết của sản phẩm như do chủ thể nào phát hành, mục đích phát hành; có tài sản đảm bảo hay không; kỳ hạn và phương thức trả nợ gốc, lãi...

S-Bond cũng không phải là một trường hợp ngoại lệ. Mặc dù đã được lựa chọn và thẩm định bởi SSI, những trái phiếu này cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Những rủi ro của trái phiếu doanh nghiệp ở Việt Nam nói chung và S-Bond nói riêng bao gồm sự thiếu hụt thanh khoản khi thị trường trái phiếu chỉ mới bước đầu phát triển, cùng với đó là sự thiếu hụt những công ty định mức tín nhiệm như Moody’s, Standard & Poor’s hay Fitch.

Ông Nguyễn Đức Hùng Linh, Kinh tế trưởng Công ty Chứng khoán SSI, nhận định: “Cần nhất vẫn là có cơ quan xếp hạng tín nhiệm, để xử lý được rất nhiều thứ liên quan đến chất lượng. Thứ nữa là đến thị trường thứ cấp. Tôi đề xuất tạo ra khung để có một thị trường trái phiếu thứ cấp. Việt Nam đang không có thị trường trái phiếu thứ cấp nên nhà đầu tư mua bán trái phiếu rất khó”.

Ngoài ra, nhà đầu tư cũng cần phải tìm hiểu sâu về tình hình tài chính của chủ thể phát hành và cả những khoản đầu tư của doanh nghiệp đó. Những công ty có tình hình tài chính tốt cũng chưa chắc có thể đảm bảo khả năng thanh toán nợ trong tương lai nếu như công ty đó đang có những khoản đầu tư lớn với rủi ro cao.

Ông Phan Tùng Lâm, Trưởng phòng cao cấp Kinh doanh sản phẩm tài chính của Công ty Chứng khoán SSI, cũng đưa ra một số lời khuyên cho nhà đầu tư. “Trước mọi cơ hội đầu tư, không chỉ trái phiếu mà có thể là bất động sản, cổ phiếu cũng có rủi ro. Nhà đầu tư cần hiểu rõ rủi ro trước khi ra quyết định đầu tư. Đầu tư trái phiếu doanh nghiệp phải hoàn toàn dựa trên sự hiểu biết của nhà đầu tư, vì rủi ro cuối cùng sẽ thuộc về nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu. Đó cũng là lý do nhà đầu tư nên lựa chọn công ty chứng khoán uy tín để mua trái phiếu doanh nghiệp vì sản phẩm đã được đơn vị này đánh giá, thẩm định rủi ro. Tuy nhiên, tôi vẫn khuyến nghị khách hàng cần thận trọng, tự mình phân tích kỹ trước khi ra quyết định đầu tư”, ông Lâm cho biết.