Domesco tính gì khi nới room?

Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế Domesco (DMC) dự kiến sẽ mở room lên mức tối đa, tức không giới hạn quyền sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài. Quyết định này đã được Hội đồng Quản trị thông qua, chỉ còn chờ cổ đông và cơ quan nhà nước đồng ý.

Hội đồng Quản trị của Domesco có 6 thành viên. Hai cổ đông lớn nhất, nắm hơn 80% vốn điều lệ ở Domesco gồm CFR International SPA (Chile) và Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) đều cử người vào ban quản trị của Domesco. Vì thế, khi Hội đồng Quản trị Domesco đã nhất trí nâng room, trình cổ đông thông qua chỉ còn là vấn đề thủ tục.

Chính đại diện của SCIC ở Domesco cũng xác nhận, SCIC tán thành phương án nâng room lên mức tối đa của Domesco. Tuy nhiên, vị đại diện này nhấn mạnh, Domesco đồng ý nâng room chứ không có ý định thoái vốn. SCIC vẫn sẽ tiếp tục duy trì đầu tư lâu dài tại Domesco và tỉ lệ nắm giữ dự kiến vẫn là 34,7% vốn, tức chỉ đứng sau CFR International SPA về mặt sở hữu.

Hiện tại, CFR đã nắm giữ gần như trọn vẹn phần vốn dành cho nhà đầu tư nước ngoài. Chỉ mua thêm 3,1% vốn nữa là CFR sẽ đụng trần giới hạn dành cho cổ đông ngoại. Nhưng cả khi như thế, 49% vốn không phải là tỉ lệ đủ để giúp CFR chủ động, chi phối mọi việc tại Domesco.

Trong khi đó, chiến lược đầu tư của CFR, một trong những công ty dược lớn tại châu Mỹ Latinh, là muốn can thiệp sâu vào hoạt động ở Domesco. Bằng chứng là qua 3 năm rót vốn, năm 2014, người ta bắt đầu thấy những nước cờ rõ ràng của CFR tại đây. Đó là đưa bà Lưu Thị Hương Giang, đại diện cho CFR tại Việt Nam, vào vị trí Tổng Giám đốc của Domesco. Song song đó, CFR tiến hành tái cơ cấu  danh mục sản phẩm cũng như có những hỗ trợ ban đầu cho vấn đề xuất khẩu.

Quý IV/2014, Domesco xuất hàng sang thị trường Peru, Venezuela và đã ghi nhận những khoản doanh thu đầu tiên. Mặc dù doanh thu xuất khẩu chỉ chiếm 3% tổng doanh thu nhưng với việc mở rộng thị trường sang khu vực Mỹ Latinh, Domesco đã vươn lên vị trí thứ 2 về xuất khẩu trong các doanh nghiệp dược Việt Nam.

Về cơ cấu danh mục sản phẩm, Domesco đã có những chuyển hướng như giảm dần tỉ trọng thuốc kinh doanh và đẩy mạnh thuốc tự sản xuất. Hàng tự sản xuất hiện chiếm khoảng 80% doanh thu Công ty. Ngoài ra, Công ty còn tập trung vào thuốc đặc trị thay vì dòng thuốc phổ thông. Những sản phẩm đặc trị như nhóm tiểu đường, nội tiết và tim mạch chiếm tới 52% doanh thu và cho hiệu quả kinh tế cao. Nhờ những thay đổi này mà biên lợi nhuận gộp của Domesco năm 2014 đã được cải thiện, từ mức 25,5% lên 28,6%. Sang năm 2015, biên lợi nhuận gộp của Domesco tăng lên mức 33%. Vì thế, dù doanh thu năm 2015 giảm khoảng 17% do tác động từ thị trường lẫn điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, nhưng lợi nhuận sau thuế của Domesco vẫn không giảm.

Domesco đạt được tăng trưởng lợi nhuận còn nhờ kiểm soát chi phí chặt chẽ. Domesco có lẽ là doanh nghiệp hiếm hoi khi không còn khoản vay nào. Chính vì thế, Công ty cũng không mất tiền chi trả lãi vay. Đối với các chi phí như chi phí quản lý, chi phí bán hàng... Domesco cũng đưa về mức thấp hơn so với trung bình ngành.

Tuy nhiên, tái cơ cấu sản phẩm, kiểm soát tốt chi phí chỉ là tạo động lực tăng trưởng trong ngắn hạn. Về dài hạn, Công ty cần những thay đổi lớn hơn để khắc phục nhược điểm lớn nhất của mình, đó là năng lực sản xuất. Hiện tại, dù Domesco có tới 3 nhà máy và sản lượng sản xuất của Domesco luôn ở mức cao, trong tốp 3 của ngành, nhưng Domesco cũng thường xuyên trong tình trạng quá tải. Vì thế, đầu tư nhà máy mới được xem là hướng tháo gỡ khó khăn cho Domesco. Trong tương lai, đây cũng là bước thúc đẩy tăng trưởng nội địa lẫn xuất khẩu và cho phép Domesco tăng giá bán nhờ chất lượng sản phẩm được nâng cao.

Theo kế hoạch, nhà máy Non-Betalactam của Domesco sẽ khởi công trong năm nay và đưa vào hoạt động từ năm 2017-2018. Đây là nhà máy có vốn đầu tư khoảng 250-300 tỉ đồng, với công suất thiết kế 3 tỉ đơn vị thuốc/năm, tức gấp 3 lần công suất hiện tại và sẽ xây dựng theo các tiêu chuẩn GMP-EU, PIC/S. Những tiêu chuẩn này rất khắt khe. Như Công ty Imexpharm dù đã hoàn thành xây dựng nhà máy Penicillin và Cepholosporin, nhưng để nâng chuẩn nhà máy từ GMP-WHO lên GMP-EU cũng mất ít nhất 2 năm. Bởi thế, đã xuất hiện một số lo ngại cho Domesco khi triển khai nhà máy trên.

Nhưng nếu như Imexpharm hay Dược Hậu Giang phải tự lực trong quá trình xây dựng nhà máy mới thì Domesco lại nhận được sự hậu thuẫn từ CFR. CFR giờ không phải là CFR của thời mới bắt tay với Domesco. CFR hiện đã là công ty con của Abbott, sau thương vụ Abbott thâu tóm và nắm hơn 99% ở CFR vào năm 2014.

Có sự hỗ trợ của Abbott, con đường hoàn tất đầu tư và đưa vào hoạt động nhà máy mới của Domesco có thể diễn ra như ý và việc cấp chuẩn nhà máy cho Domesco cũng sẽ thuận lợi hơn. Thậm chí, Domesco có thể đạt chứng nhận FDA-US trong lần xét duyệt đầu tiên, nhờ vào kinh nghiệm của một trong những tập đoàn dược phẩm lớn nhất thế giới.

Nhưng Abbott chắc chắn chỉ muốn thể hiện mạnh mẽ vai trò của mình tại Domesco khi được trao quyền nhiều hơn. Gia tăng sở hữu tại Domesco là cách duy nhất để Abbott có được khả năng này. Nhưng room cho nhà đầu tư nước ngoài ở Domesco đã gần hết và Abbott vấp phải trở ngại trên bước đường đặt chân sâu hơn vào Domesco.

Hội đồng Quản trị bao gồm cả SCIC đã thống nhất nới room, tạo điều kiện để Abbott có cơ hội thực hiện nguyện vọng của mình. Như đã đề cập, áp lực cho Domesco không phải là thuyết phục cổ đông mà là thuyết phục cơ quan nhà nước chấp thuận. Từ trước đến nay, vấn đề nới room trong ngành dược vẫn gây tranh cãi do những quy định chưa rõ ràng về luật. Và nếu nới room hoàn toàn cho khối ngoại, Domesco có thể phải bỏ mảng phân phối.

Do đó, cùng với kế hoạch nới room lên mức tối đa cho khối ngoại, Domesco cũng dự kiến trình Đại hội Cổ đông thông qua việc điều chỉnh lại điều lệ hoạt động và đăng ký ngành nghề kinh doanh. Cụ thể, Domesco sẽ rút khỏi ngành kinh doanh bất động sản và điều chỉnh nội dung chi tiết của ngành nghề đối với các mảng: bán buôn chuyên doanh khác chưa được phân vào đâu (bán buôn thuốc, nguyên vật liệu làm thuốc...); bán lẻ thuốc, dụng cụ y tế...; bán buôn thực phẩm; bán buôn nông, lâm sản nguyên liệu.

Đặc biệt, Domesco đã bổ sung ngành kho bãi và lưu giữ hàng hóa, lên kế hoạch thành lập thêm 2 địa điểm kinh doanh mới là tổng kho chứa dược phẩm và nhà máy chiết xuất dược liệu như một cách dọn đường rộng rãi hơn cho Abbott ở Domesco.

Nếu tình hình diễn biến thuận lợi và việc nới room diễn ra, để Abbott có cơ hội nắm giữ một tỉ lệ đủ quyền chi phối hoạt động tại Domesco, giới phân tích cho rằng, đây sẽ là câu chuyện hứa hẹn nhiều thú vị. Người ta rất muốn biết, liệu sau khi chinh phục Domesco và thể hiện vai trò lớn trong xây dựng nhà máy tại đây, Abbott có dùng bàn đạp này để thực hiện những tham vọng lớn hơn tại Việt Nam.

Ngọc Thủy