Dệt may: Có đơn hàng thiếu nhân công

Đơn hàng chuyển từ Trung Quốc qua Việt Nam

Thời điểm này năm ngoái nhiều doanh nghiệp của ngành dệt may lao đao bởi các nhà nhập khẩu ở các thị trường chính như Mỹ và châu Âu,...yêu cầu dừng thực hiện việc sản xuất theo hợp đồng đồng thời cho lưu kho những sản phẩm đã sản xuất vì dịch bệnh do COVID-19 ập đến.

Thì hiện tại, ngành này đã cho thấy sự phục hồi rõ rệt khi kim ngạch xuất khẩu 2 tháng đầu năm tăng trưởng dương. Đáng chú ý, trong nửa đầu tháng 3, Tổng cục Hải quan ghi nhận, tổng trị giá hàng hoá xuất khẩu ngành này của Việt Nam tăng thêm 565 triệu USD, tăng gần 80% so với thời điểm của nửa cuối tháng 2.2021.

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần May Sài Gòn 3 và là Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM (AGTEX), cũng cho biết hầu hết các doanh nghiệp hội viên hiện đã có đơn hàng đến hết tháng 6, một số doanh nghiệp có đơn hàng đến tháng 7 và tháng 8. Nhà nhập khẩu chính vẫn là những thị trường truyền thống như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản.

Số đơn hàng nhận hiện nay tương đương với thời điểm chưa xảy ra dịch bệnh. Ảnh: Qúy Hòa.

"Số đơn hàng nhận hiện nay tương đương với thời điểm chưa xảy ra dịch bệnh", ông Hồng chia sẻ. Cũng theo ông Hồng: "Phần lớn doanh nghiệp đã có đơn hàng, có thể do năm ngoái tiêu thụ sụt giảm mạnh nên năm nay tăng trở lại".

Thời gian tới người đứng đầu AGTEX dự báo đơn hàng sẽ tiếp tục tăng khi các nước xuất khẩu như Trung Quốc, Indonesia,... vẫn còn khó khăn vì giá nhân công tăng và ảnh hưởng dịch bệnh. Tương tự đối với ngành da giày, các doanh nghiệp trong ngành cũng cho biết hiện đã có đơn hàng sản xuất dài hạn trở lại.

Đáng chú ý, theo Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso), hiện ngành đang có bước tiến lớn khi các tập đoàn phân phối, chuỗi cung ứng thế giới đã tin tưởng vào khâu nghiên cứu và phát triển sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam. Điều này cho thấy niềm tin của các đối tác quốc tế vào doanh nghiệp Việt Nam đang được duy trì và củng cố.

"Cuộc chiến" giành lao động

Từ đầu năm đến nay, xuất khẩu dệt may và da giày bắt đầu khởi sắc sau 1 năm suy giảm vì dịch. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu dệt may quý đầu năm là 7,21 tỉ USD, tăng nhẹ 1,4% so với cùng kỳ 2020. Trong khi đó, xuất khẩu giày dép đạt 4,79 tỉ USD, tăng đến 14,8%.

Tuy nhiên, khi đơn hàng bắt đầu tăng lên, các doanh nghiệp hai ngành này phải chật vật tuyển lao động. Tại TP.HCM và Bình Dương, mức lương lao động phổ thông chào mời đang dao động 5-12 triệu đồng mỗi tháng, đi kèm các chế độ ăn trưa, bảo hiểm theo quy định. Thậm chí, có xưởng may tư nhân còn chấp nhận trả mức lương 15 triệu đồng mỗi tháng nhưng vẫn khó tìm người.

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội dệt may, thêu đan TP.HCM, cho biết do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh, năm ngoái nhiều công ty đã tiến hành cắt giảm lao động. Tuy nhiên, những tháng đầu năm 2021, thị trường phục hồi, đơn hàng tăng trở lại, nguồn cung lao động sụt giảm, gây ra khó khăn cho các doanh nghiệp trong ngành.

"Số lao động đã nghỉ việc, trở về quê và quay lại TP.HCM không dồi dào như trước, do hiện nay các địa phương cũng đẩy mạnh phát triển công nghiệp, người lao động có nhiều lựa chọn. Họ chọn công việc ở quê, gần nhà với mức thu nhập hợp lý hơn là quay trở lại thành phố", ông Hồng cho biết.

"Việc tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp ngành dệt may và da giày cũng gặp khó khăn chung là chưa thể tuyển đủ, kịp thời để đáp ứng nhu cầu sản xuất", ông Phạm Văn Tuyên, Phó giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Bình Dương nói.

Ngoài nguyên nhân lao động năm ngoái nghỉ về quê và ở lại, theo ông Tuyên, việc tìm người gặp khó khăn do từ đầu năm nay, nhiều doanh nghiệp bắt đầu phục hồi, cộng với một lượng đáng kể doanh nghiệp mới thành lập. Nhu cầu nhân sự vì thế tăng lên nhưng người tìm việc đang có xu hướng mới. Tại một hội nghị đầu tháng 4, bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó tổng thư ký Hiệp hội dệt may Việt Nam, cho biết một số lao động nữ giờ chọn bán hàng online chứ không muốn làm việc ở khu công nghiệp nữa.

Hiện ngành dệt may có khoảng 7.000 doanh nghiệp, sử dụng 3 triệu lao động. Chín tháng đầu năm ngoái, vì đại dịch nên gần 90% doanh nghiệp giảm giờ làm thêm, 65% giảm chi phí ngoài lương. Cùng với đó, 40,7% cho 20-50% lao động nghỉ việc không lương và 11,1% phải cho một phần nhỏ (dưới 20%) thôi việc, theo VITAS. Giờ đây, khi bắt đầu có khả năng tuyển lại, ngành dệt may phải bước vào "cuộc chiến" giành lao động phổ thông với các ngành khác và trào lưu "kinh tế tự do".

►Dệt may nhìn xa vẫn khó