Đấu thầu để giảm giá vàng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, phó thống đốc NHNN Lê Minh Hưng nói:

- Để tạo cơ sở pháp lý cho việc can thiệp bình ổn thị trường vàng, NHNN đã chủ trì phối hợp với các bộ ngành liên quan xây dựng và hoàn chỉnh dự thảo quyết định của Thủ tướng về mua bán vàng miếng trên thị trường trong nước. NHNN cũng đã hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ để tạo cơ sở pháp lý đồng bộ cho hoạt động can thiệp thị trường vàng của NHNN.

Hiện NHNN đang chuẩn bị cơ sở vật chất, nhân lực. Ngày 1-3, NHNN đã thử nghiệm đấu thầu bán vàng miếng trong nội bộ các vụ, cục và dự kiến thử nghiệm đấu thầu với các ngân hàng và doanh nghiệp được phép kinh doanh vàng miếng trong tuần này... Việc thử nghiệm đấu thầu nhằm đảm bảo cơ chế mua bán vàng miếng của NHNN với các NH, doanh nghiệp có thể vận hành thông suốt khi chính thức triển khai.

Theo dự kiến, trong thời gian đầu NHNN sẽ bán vàng miếng nhằm tăng cung cho thị trường, góp phần thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Hoạt động mua bán vàng của NHNN với các doanh nghiệp và NH đảm bảo tuân thủ Luật NHNN, các quy định pháp luật về quản lý dự trữ ngoại hối và các quy định liên quan.

Cơ chế đấu thầu vàng miếng sẽ được thực hiện thế nào? Nguồn vàng miếng để can thiệp thị trường từ đâu, thưa ông?

- Vàng được đem ra đấu thầu là vàng miếng SJC, lấy từ nguồn dự trữ ngoại hối của Nhà nước. Tùy từng phiên, NHNN có thể đấu thầu về giá, về khối lượng... Khác với ngoại tệ, NHNN chỉ mua bán với tổ chức tín dụng, việc đấu thầu vàng được thực hiện giữa NHNN với các NH và doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh vàng miếng có thiết lập quan hệ mua bán với NHNN.

Về chuẩn bị vàng miếng để can thiệp thị trường, vừa qua NHNN đã ký với Công ty SJC hợp đồng gia công vàng miếng SJC từ nguồn vàng nguyên liệu của NHNN để chuẩn bị sẵn nguồn vàng miếng cho hoạt động can thiệp thị trường.

Theo nguyên tắc đấu thầu, người bỏ giá cao sẽ trúng thầu, như vậy liệu giá vàng SJC trên thị trường có giảm như mong muốn của NHNN?

- Trường hợp tổ chức tín dụng, doanh nghiệp vẫn trả giá cao thì NHNN sẽ tiếp tục đấu thầu đến khi giá vàng trong nước bám sát giá vàng thế giới. Có thể trong một ngày NHNN sẽ đấu thầu làm nhiều phiên và đấu thầu trong nhiều ngày liên tục. Khi thị trường về vùng giá mà NHNN cho rằng phù hợp với giá thị trường, NHNN sẽ ngừng can thiệp để cho thị trường tự mua bán.

Việc giá vàng trong nước bám sát giá vàng thế giới có thể hiểu như thế nào, thưa ông?

- NHNN thực hiện việc mua bán vàng miếng nhằm mục tiêu đảm bảo đưa giá vàng trong nước bám sát giá vàng thế giới theo đúng tinh thần nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ. Cần chú ý rằng NHNN chỉ đưa ra mục tiêu giá vàng trong nước bám sát giá vàng thế giới chứ không đưa mục tiêu liên thông với giá vàng thế giới. Việc bám sát giá vàng thế giới có thể hiểu như thế nào, ở mức bao nhiêu thì NHNN đang xem xét. Tuy nhiên mức chênh lệch này sẽ đủ để khuyến khích người dân bán vàng ra và hạn chế tâm lý đầu tư quá mức vào vàng.

Với số lượng NH, doanh nghiệp tham gia hạn chế như vậy, nhiều ý kiến lo ngại sẽ có tình trạng dàn xếp giữa các đơn vị, NHNN sẽ giám sát việc này như thế nào?

- Sẽ không có tình trạng này vì NHNN đã quy định tỉ lệ vàng, còn gọi là trạng thái vàng của tổ chức tín dụng, họ không thể mua vượt trạng thái đó được. Cũng không có tổ chức tín dụng nào dại dột ôm một khối lượng vàng lớn như vậy trong khi giá cả thị trường biến động. NHNN cũng theo dõi trạng thái ngoại tệ và vàng của NH hằng ngày, do vậy NH có muốn cũng không thể mua nhiều vàng vì vi phạm quy định về trạng thái vàng.

Ngoài ra còn tùy thuộc thanh khoản của các NH vì họ không thể dồn thanh khoản vào việc mua một khối lượng vàng lớn trong một phiên. Chưa kể diễn biến giá vàng còn tùy thuộc vào điều tiết của NHNN và NHNN sẵn sàng đưa vàng ra bán để đảm bảo nguồn cung thì không dại gì các tổ chức tín dụng ôm một khối lượng lớn vàng.

Hơn nữa NH không thể đấu một phiên mà nhiều phiên và liên tục nhiều ngày. Thị trường còn nhu cầu NHNN còn bán, khi cung cầu tự điều tiết được mới thôi.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng quy định thời gian nhận vàng lên đến hai ngày sẽ làm chi phí doanh nghiệp phải bỏ ra tăng lên, giá vàng trong nước khó bám sát giá vàng thế giới?

- Ý kiến này của các NH và doanh nghiệp tôi cho là xác đáng. Nhưng vàng là dự trữ ngoại hối nhà nước nên NHNN phải có những quy định để đảm bảo an toàn. Việc quy định thời gian giao vàng trong hai ngày chỉ là dự phòng, còn thực tế NHNN sẽ tính toán cụ thể để thống nhất với các đơn vị tham gia nhằm bớt rủi ro cho các tổ chức.

Nhiều doanh nghiệp cũng có ý kiến về quy định hủy cọc, kiểm định... NHNN ghi nhận góp ý của doanh nghiệp để hoàn thiện dự thảo. Tuy nhiên, việc NHNN mua bán vàng miếng để bình ổn thị trường thì phải đảm bảo tài sản cho Nhà nước và đạt được mục tiêu bình ổn thị trường chứ không phải kinh doanh thu lợi nhuận nên phải có các quy định chặt chẽ, tuân thủ nguyên tắc dự trữ ngoại hối.