Dầu khí Trung Quốc với tham vọng bành trướng ở Biển Đông

Giàn khoan HD-981 của CNOOC (Trung Quốc). Ảnh: Chinanews

Cục Hải sự Trung Quốc mới đây ra thông báo giàn khoan có tên Hải Dương 981(HD-981) sẽ tiến hành khoan và tác nghiệp tại vị trí có tọa độ 15o29'58" vĩ Bắc - 111o12'06" kinhĐông từ ngày 02/5 đến 15/8. Giàn khoan thuộc sở hữu củaTổng công ty Dầu khí Hải DươngTrung Quốc (CNOOC), doanh nghiệp lớn nhất nước này trong lĩnh vực khai thác dầu khí.

Các lô mà Trung Quốc mời thầu nằm trên khu vực rộng hơn 160.000 km2, chồnglên khu vực PVNđang tiến hành các hoạt động dầu khí lâu nay. Vùng biển TrungQuốc gọi thầu chỉ cách bờ biển Quảng Ngãi 76 hải lý (hơn 140 km), cách phía bắc Nha Trang 60 hải lý(hơn 105 km) và cách đảo Phú Quý 30 hải lý (55 km).

Đến tháng 8/2012, Bloomberg dẫn lại thông tin từ trang chủ củaCNOOC cho hay đơn vị này lại mời thầu dầu khí ở Biển Đông với 22 lô. Trong đó, lô mangsố hiệu 65/12 chỉ cách quần đảo Hoàng Sa khoảng 50 km, và rất gần lô 65/24 từng được Trung Quốc mờithầu trước đây và bị Việt Nam phản đối mạnh mẽ.

Cùng năm, Trung Quốc tuyên bố chi 15,1 tỷ USD để mua lại côngty dầu khí Nexen Inc (Canada). Reuters dẫn lời chuyên gia Bonnie Glaser ở trung tâm Nghiêncứu quốc tế và chiến lược (Mỹ) cho rằng thương vụ thâu tóm Nexen sẽ mang lại cho Trung Quốc côngnghệ khoan nước sâu, giúp CNOOC chuyển hoạt động từ các vùng biển nước nông và sâu vừa sang cácvùng biển nước sâu, nơi nước này đang tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Việt Nam và các quốc giakhác. Bà cảnh báo sau khi thâu tóm, thông qua Nexen, CNOOC có thể đi xa hơn bằng cách mua các góimời thầu của chính mình ở Biển Đông.

Chuyên gia Mikkal Herberg, giám đốc Chương trình Nghiên cứu an ninh năng lượng ởvăn phòng Quốc gia về nghiên cứu châu Á (Mỹ) cho rằng thương vụ thâu tóm Nexen hứa hẹn mang lại choCNOOC những kiến thức quản lý công nghệ và hoạt động phức tạp, nhằm thăm dò dầu khí nước sâu ở biểnĐông.

Vụ thâu tóm Nexen cũng từng vấp phải nhiều phản đối từ người dân Canada.Nhiều người lo sợ CNOOC có ưu thế bất công về mặt cạnh tranh nhờ được nhà nước hỗ trợ, số khác engại việc chính quyền nước ngoài có thể giành quyền kiểm soát nguồn tài nguyên của Canada. Thươngvụ này còn xuất hiện một số cáo buộc giao dịch bất hợp pháp khiến tài sản của các bên liên quan bịỦy ban chứng khoán Mỹ (SEC) phong tỏa.

Tuy nhiên, vụ mua lại Nexen từ Canada cũng chỉ là một phần trong chiến lược bànhtrướng năng lượng của CNOOC cũng như Trung Quốc. Năm 2005,công ty này từng tìm cách mualại Tập đoàn dầu khí Unocal của Mỹ với giá 18,5 tỷ USD nhưng bất thành. Một hãng năng lượng kháccũng thuộc chính phủ Trung Quốc là Sinopec Group cũng mua 49% cổ phần của TalismanEnergy Inc, một công ty năng lượng khác của Canada có tài sản ở vùng Biển Bắc (Anh) với giá 1,5tỷ.

Theo trang CNTV, một nửa lượng dầu mỏ tiêu thụ tại Trung Quốc lànhập khẩu nên quốc gia đông dân nhất thế giới rất muốn mở rộng nguồn năng lượng trên đất liền cũngnhư dưới lòng biển để đáp ứng nền kinh tế.

Riêng về HD-981, Chủ tịch CNOOC Wang Yilin cho biết công ty xem sự có mặtcủa giàn 981 là một cơ hội tốt để tăng cường nỗ lực khai thác dầu dưới biển, đồng thời đảm bảochương trình an ninh năng lượng quốc gia.

Đây là loại giàn khoan nửa chìm nửa nổi, có chiều dài 114 m, chiều rộng 89 m vàchiều cao 117 m, nặng 31.000 tấn. Độ sâu hoạt động tối đa là 3.000 m và độ khoan sâu tối đa là10.000 m. HD-981 được đưa vào Biển Đông lần đầu tiên tháng 5/2012 từ bờ nam Hong Kong. Tập đoànđóng tàu quốc gia Trung Quốc là đơn vị xây dựng giàn khoan trên với tổng kinh phí gần một tỷ USDtrong thời gian 3 năm.

Biển Đông là vùng quan trọng bậc nhất về tài nguyên khí gas tự nhiên và sản xuấtdầu mỏ của CNOOC, mang về cho Trung Quốc hàng chục triệu tấn dầu mỗi năm. CNOOC lên kế hoạch đầu tư200 tỷ nhân dân tệ (hơn 32 tỷ USD) và khoan 800 giếng dầu tại đây, mục tiêu đạt 500 triệu tấn dầuđến năm 2020.