Chuối: Hành trình đến thị trường hàng hóa toàn cầu
Từ Nam Mỹ đến sự trỗi dậy của châu ÁChuối được trồng ở những vùng nhiệt đới. Nguồn cung chuối toàn cầu có thể chialàm 3 khu vực chính là Mỹ Latinh (Ecuador, Brazil, Colombia…), châu Phi(Cameroon, Bờ Biển Ngà…) và châu Á (Philippines). Mặc dù các thị trường nhậpkhẩu chuối ngày một đa dạng, các nhà xuất khẩu vẫn tập trung chủ yếu vào cácthị trường tiêu thụ chính là Bắc Mỹ, châu Âu và một vài nước châu Á.
Xuất khẩu chuối là “nguồn sống” của một lượnglớn nông dân các nước Mỹ Latinh. Chẳng hạn như xuất khẩu chuối của Ecuador chiếmtới 60% doanh số xuất khẩu nông sản và 16% tổng doanh số xuất khẩu hàng hóa củaquốc gia này.Kể từ đầu những năm 2000 đến nay, thị phần các nhà cung cấp có nhiều thay đổi,có thêm nhiều quốc gia tham gia xuất khẩu chuối, cũng có nhiều quốc gia khôngcòn chú trọng mặt hàng này. Tuy nhiên, các nước Mỹ Latinh vẫn chiếm thị phầnlớn nhất trên thị trường xuất khẩu chuối thế giới. Thực tế, các nước châu Á mới là nơi sản xuất chuối lớn nhất thế giới, thay vìMỹ Latinh. Trong đó, Ấn Độ là nước sản xuất lớn nhất với sản lượng chiếm 20%tổng sản lượng chuối toàn cầu vào năm 2011. Philippines và Trung Quốc cũng nằmtrong tốp các nước sản xuất chuối lớn nhất thế giới.Tuy vậy, Ecuador lại là nhà xuất khẩu chuối lớn nhất thế giới với thị phần tới30%, dù chỉ đứng thứ 5 thế giới về sản lượng (khoảng 6% tổng sản lượng thếgiới).
Ngành công nghiệp chuối EcuadorCó thể tìm thấy trong sự thành côngcủa Ecuador lời giải cho câu hỏi tại sao Việt Nam vẫn chưa thể xuất khẩu chuốimặc dù chuối là loại hoa quả thông dụng ở Việt Nam. Nhưng hơn thế nữa, có thểtìm thấy ở đây lời giải cho cách một quốc gia phát triển thành công sản phẩmcốt lõi của mình.
Dù chỉ đứng thứ 5 thế giới về sảnlượng nhưng Ecuador lại là nước xuất khẩu đứng đầu thế giới. Ecuador sở dĩ cóthể thành công rực rỡ với chuối là vì đã đáp ứng được rất tốt những nhu cầu củathị trường.
Ecuador đã cải tạo được giống chuốithu hoạch cao và có thể chuyên chở bằng đường biển với thời gian rất dài. Nhờcông nghệ sản xuất và marketing tiên tiến nhất, cùng hệ thống vận chuyển bằngtàu biển hiện đại, chuối Ecuador đã kết nối thành công với thị trường thế giới.
Đóng góp lớn nhất vào thành công củangành xuất khẩu chuối là Ecuador phải kể đến chuỗi giá trị chuối mà nước này đãxây dựng được. Chuỗi giá trị liên hoàn từ nơi sản xuất cho đến khi những nảichuối được đưa đến các kệ hàng tại những siêu thị châu Âu và đến tay người tiêudùng cuối cùng.
Tại các đồn điền trồng chuối luôn có một đội ngũ chuyên viênkiểm soát về kỹ thuật và chất lượng: từ độ ẩm, nhiệt độ đất trồng, phân bón,đến kiểm soát chất lượng thu hoạch. Chuối thu hoạch được đem rửa sạch, hong khôvà dán nhãn, đóng gói. Từng khâu này đều được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng.
Buổi bình minh của ngành chuối Eucador bắt đầu từ những năm30 và bùng nổ vào giữa những năm 40. Kể từ đó đến nay, ngành công nghiệp chuốinước này không ngừng mở rộng quy mô và liên tục đóng góp vào nền kinh tế. Xuấtkhẩu chuối chiếm đến 61% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của nước này vào năm2009. Lợi nhuận ngành chuối Ecuador khi nền kinh tế ổn định vào khoảng 20%.
Các nhãn hiệu chuối nổi tiếng thế giới có thể kể đến Dole,Bonita, Golden Force…Các công ty này có cả một quy trình quản lý chất lượngchuối, từ khâu sản xuất đến đóng gói và xuất khẩu.
Việt Nam là nước nhiệt đới và cũng là một trong những xứ sởcủa chuối với nhiều giống chuối rất quý như: chuối tiêu, chuối tây, chuối bom,chuối ngự... Các giống chuối của Việt Nam không chỉ phong phú về kích cỡ, hươngvị mà còn có những giá trị sử dụng rất khác nhau. Ở Việt Nam, chuối cũng là loạitrái cây có diện tích và sản lượng cao. Với diện tích chiếm 19% tổng diện tíchcây ăn trái của Việt Nam hàng năm, cho sản lượng khoảng 1,4 triệu tấn.
Tuy nhiên,diện tích trồng chuối lại không tập trung với quy mô công nghiệp. Không chỉvậy, trong quá trình vận chuyển hoa quả từ các nhà vườn đên nơi tiêu thụthiếu sự cẩn trọng nên chuối không thể giữ nguyên được hình thức bên ngoài củachuối và cũng chưa có biện pháp bảo quản thích hợp.
Để đến được sân chơi toàncầu lành lặn và thắng lợi, mỗi quả chuối, cũng như bất kỳ nông sản nào, cầnmang theo nó không chỉ lợi thế tự nhiên mà còn đòi hỏi hàm lượng công nghệ cao,bao gồm cả công nghệ về giống, và quy trình quản lý.
Nguồn Khampha