Chưa đến năm 2020, Chiến lược Phát triển năng lượng đã không cán đích

“Những yếu tố này khiến tính chính xác của các kết quả dự báo bị ảnh hưởng mạnh, cũng như ảnh hưởng đến quyết định đầu tư phát triển hạ tầng năng lượng giai đoạn vừa qua”, Phó Cục trưởng, Cục Điện lực và năng lượng tái tạo,  Bộ Công thương, ông Nguyễn Văn Thành, cho biết, tại Diễn đàn Công nghệ và Năng lượng Việt Nam hôm 31.7.

Phó Cục trưởng Thành nói rằng Chiến lược phát triển năng lượng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt năm 2007, với những mục tiêu phấn đầu đảm bảo đủ năng lượng cho nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, trong đó năng lượng sơ cấp năm 2010 khoảng 47,5-49,5 triệu TOE (tấn dầu quy đổi) đến năm 2020 đạt khoảng 110-120 triệu TOE và đến năm 2050 khoảng 310-320 TOE.

Báo cáo của Cục Điện lực và năng lượng tái tạo nêu nhiều nguyên nhân dẫn đến không đạt được mục tiêu đề ra cho Chiến lược Phát triển năng lượng đến năm 2020, trong đó có những biến động lớn toàn cầu trong một thập kỷ qua, như suy thoái kinh tế toàn cầu những năm 2008-2009, biến động của giá nhiên liệu thế giới.

Đến nay, chỉ tiêu về năng lực lọc dầu chắc chắn không đạt được, không đáp ứng được mục tiêu chiến lược. Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2020 có khoảng 25-30 triệu tấn dầu thô, nhưng với những gì diễn ra trên thực tế, đến năm 2020 chỉ đạt 16,5 triệu tấn từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn.

Cạnh đó, với chỉ tiêu dự trữ chiến lược xăng dầu quốc gia, mức dự trữ quốc gia chưa đạt yêu cầu và chưa có kho dự trữ riêng trong hệ thống dự trữ quốc gia. Trong khi đó, Chiến lược đặt mục tiêu 45 ngày tiêu thụ bình quân vào năm 2010 và 60 ngày vào năm 2020. Tuy nhiên, đến năm 2015, dự trữ chỉ đạt 62,7 ngày nhu cầu, trong đó dự trữ sản xuất chỉ đạt 21,2 ngày, trong khi dự trữ thương mại 32 ngày.

Thêm nữa, việc không hoàn thành hai chỉ tiêu quan trọng: liên kết lưới điện khu vực và liên kết hệ thống khí thiên nhiên khu vực, đã dẫn đến chưa đạt được liên kết hệ thống năng lượng khu vực đủ mạnh.

Theo đó, mục tiêu liên kết lưới điện khu vực cấp điện áp đến 500 kV từ năm 2010 đến 2015 nhưng thực tế, mua bán điện với Trung Quốc, Lào và Campuchia chủ yếu thực hiện qua đường dây 220 kV. Trong khi đó, chỉ tiêu liên kết hệ thống khí thiên nhiên khu vực cũng chưa thực hiện được trong giai đoạn 2015-2020.

Nhu cầu điện năng cũng tăng nhanh với mức 13% trong giai đoạn 2006-2010 và 11% trong 5 năm gần đây. Dự kiến, ít nhất trong 10 năm nữa, nhu cầu điện năng sẽ tăng trưởng trên dưới 10%.Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Trần Văn Tùng, ngành năng lượng đang phải đối mặt với bài toán phức tạp và đa mục tiêu, một mặt cần đáp ứng nhu cầu cao để phát triển kinh tế, xã hội, nhưng mặt khác, cần đảm bảo tuân thủ các cam kết quốc tế về phát triển bền vững trong bối cảnh tới hạn của các nguồn năng lượng truyền thống.Các quy hoạch của các phân ngành năng lượng trong các giai đoạn sẽ căn cứ vào tình hình phát triển kinh tế xã hội đất nước, những biến đổi về tình hình cung cầu năng lượng tái tạo trên thế giới để cụ thể hóa việc phát triển các phân ngành năng lượng phù hợp cho trong mỗi thời kỳ.Trên thực tế, Chiến lược phát triển năng lượng Việt Nam giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050 đóng vai trò là chiến lược khung hay chiến lược tổng thể toàn ngành năng lượng để làm cơ sở cho việc lập quy hoạch các phân ngành năng lượng: điện, than, dầu khí, năng lượng tái tạo, trong các giai đoạn.

Đẩy mạnh hơn nữa hoạt động ứng dụng các công nghệ sử dụng năng lượng hiệu quả, đồng thời chuyển giao, làm chủ các công nghệ các nguồn năng lượng mới, bền vững như điện gió, điện mặt trời, Thứ trưởng Bộ Khoa không nghệ cho là “giải pháp quan trọng cho bài toán năng lượng”.