"Chắc chắn Chính Phủ phải cho phép thoái vốn bằng giá thị trường"

Nền kinh tế của chúng ta đang ở trong trạng thái nào? Nó có những vướng mắc gì? Nó sẽ cần nhữngđộng lực gì? Những câu hỏi này thực sự đã được bàn luận nhiều lần trong suốt năm 2013 vừa qua. Đểgóp thêm một cái nhìn cho độc giả, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn Tiến sỹ Phùng Văn Hùng - Ủy viênỦy ban kinh tế Quốc hội về những vấn đề này.

PV: Thưa ông, có ý kiến cho rằng các doanh nghiệp Việt Nam đang ở trong tình trạngcầm cự chờ đợi nguồn lực mới giúp hồi phục nền kinh tế. Ông đánh giá thế nào về ý kiếnnày?

TS Phùng Văn Hùng: Phải thấy rằng nền kinh tế của Việt Nam trong 3 năm qua cựckỳ khó khăn. Nói "cầm cự" ở đây là bởi đối với những doanh nghiệp có tiềm năng thì mục tiêu của họlà duy trì hoạt động để vượt qua những khó khăn này và đợi thời cơ để tăng tốc. Còn đối với nhữngdoanh nghiệp mà hoạt động trong những năm qua chưa được bài bản thì đã phải trả giá.

Trong bối cảnh đất nước ta đang hội nhập rất sâu vào nền Kinh tế thế giới thì thực ra lúc nàychúng ta cũng đang mong chờ kinh tế thế giới ấm lên. Qua những kết quả của kinh tế thế giới năm2013 thì thấy là nền kinh tế thế giới có triển vọng hồi phục trong năm 2014. Bên cạnh đó, nhữngchính sách mà nhà nước ta thưc hiện trong thơi gian qua đã dần dần mang lại hiểu quả bước đầu.

Vì thế tôi cho rằng có thể nói rằng những doanh nghiệp mà hiện giờ vẫn đang tồn tại thì cũngchính là đang cầm cự và mong đợi thời gian tới khá khẩm hơn.

Tuy nhiên, nếu nói rằng cầm cự để đợi thời cơ, chờ nguồn lực mới thì theo tôi là cũng chưa hẳnnhư vậy. Nguồn lực từ đâu, thời cơ đến từ đâu nếu như bản thân các doanh nghiệp không tự vận động.Chẳng có ai chết thay mình cả.

Vậy theo ông thì trong thời gian tới nền kinh tế Việt Nam sẽ có những động lực nàođể sáng sủa hơn?

Trước hết ta phải thấy rằng sự kiên định của Chính phủ với chủ trương ổn định kinh tế vĩ mô đãmang lại niềm tin và những kết quả ban đầu. Chúng ta vẫn tạo được niềm tin cho nhà đầu tư nướcngoài thể hiện ở việc kinh tế khó khăn nhưng đầu tư FDI vào Việt Nam vẫn tăng trưởng.

Động lực nữa đến từ các doanh nghiệp trong nước. Họ đã ý thức được việc muốn tồn tại và pháttriên thì phải điều chỉnh, phải tái cơ cấu. Ngoài công cuộc tái cơ cấu do Nhà nước chủ trương theoĐề án thì chính các doanh nghiệp phải tự mình tái cơ cấu, tìm cho mình hướng đi làm sao cho chuẩnnhất, thay đổi cách quản lý điều hành để đạt hiệu quả cao nhất.

Nói về việc tái cơ cấu các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước, ông đánh giá thế nào vềhoạt động thoái vốn đầu tư ngoài ngành trong năm nay?

Hoạt động này trong năm 2014 chắc chắn sẽ diễn ra rất sôi động. Có thể thấy là Chính phủ rấtquyết tâm. Ngay từ đầu năm, Thủ tướng đã khẳng định dứt khoát sẽ thực hiện quyết liệt việc thoáivốn đầu tư ngoài ngành của các Tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Thực tế thì chúng ta có thể thấy, mặc dù việc tái cơ cấu là hết sức cấp bách nhưng trong năm vừarồi, việc triển khai chưa được như mong muốn. Nhưng trong năm tới chắc chắn việc này cần phải đẩymạnh nếu muốn khôi phục nền kinh tế đất nước.

Tuy nhiên, thưa ông, việc thoái vốn này trước mắt đang bị vướng mắc ở quy định thoáivốn không thấp hơn mệnh giá. Làm sao để hoạt động này diễn ra suôn sẻ và sôi độngđược?

Nếu mà mình cứ khăng khăng phải theo quy định này thì việc thoái vốn rất khó khăn. Tôi cho rằngchắc chắn Chính phủ phải xem xét điều này, tức là sẽ phải cho phép bán bằng giá thị trường cho dùgiá đó có thấp hơn mệnh giá. Đã bán trên thị trường là phải tuân theo quy luật thị trường. Trướcđây tài sản có giá 10 đồng nhưng bây giờ thị trường chỉ đồng ý giá 6 đồng. Là người bán, doanhnghiệp nhà nước cảm thấy mất mát, nhưng phải chấp nhận.

Quá trình thoái vốn này cũng diễn ra được mấy năm rồi nhưng tại sao chưa được như mong muốn? Đólà do cái nút thắt đầu tiên, chính là quy luật thị trường. Còn về chủ trương và ý chí chính trị thìChính phủ đã có rồi.

Ngoài chủ trương và ý chí chính trị thì chúng ta còn phải xem xét cách làm cho phù hợp. So vớicác quốc gia có nền kinh tế thị trường phát triển hàng trăm năm thì Việt Nam thực sự chưa có kinhnghiệm xử lý trước những cuộc khủng hoảng tài chính lớn như thế này nên có thể lúng túng nhưng tôitin rằng Nhà nước sẽ có giải pháp thích hợp.

Vậy theo ý kiến cá nhân của ông thì giải pháp như thế nào là thíchhợp?

Theo tôi, một là đánh giá lại thực trạng từng tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước để xem mô hinh cònphù hợp không. Chúng ta tái cơ cấu không chỉ là thoái vốn mà là tìm ra mô hình quản lý mới để pháttriển. Bên cạnh đó cần phân biệt trách nhiệm xã hội và nhiệm vụ kinh doanh của doanh nghiệp nhànước. Một doanh nghiệp nhà nước, nếu chúng ta giao cho cả trách nhiệmxã hội và trách nhiệm kinhdoanh có lãi thì thật là khó. Như ở các nước khác, họ có các Doanh nghiệp công, không đặt mục tiêucó lãi mà làm việc công ích và được đánh giá trên hiệu quả phục vụ xã hội.

Thứ hai là phải có mô hình cơ chế quản lý hiệu quả nguồn vốn nhà nước. Cần quy được cụ thể tráchnhiệm cho những người đứng đầu. Không thể đầu tư ngoài ngành tràn lan mà không phải chịu tráchnhiệm. Khi mà trách nhiệm được giao rõ ràng, mô hình đúng sẽ đem lại hiệu quả.

Xin trân trọng cảm ơn ông.