Bloomberg: Việt Nam có thể là mục tiêu chiến tranh thương mại của Trump

Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và Việt Nam hiện vẫn chưa bị Tổng thống Mỹ Donald Trump "để mắt rồng" soi xét, nhưng có thể trong nay mai thì điều đó sẽ thay đổi, Bloomberg bình luận. Nước Mỹ đang có thâm hụt thương mại khá lớn với cả 4 nước này, trong một số trường hợp là ở mức rất cao.

Rút khỏi hiệp định thương mại TPP; công kích chính sách thương mại của Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc; thúc đẩy đảng Cộng hòa đánh thuế lên hàng hóa nhập vào Mỹ - những động thái bảo hộ này của Trump đã dấy lên lo ngại sẽ tác động tới tăng trưởng kinh tế.

Những nước có thặng dư thương mại với Mỹ có thể là những đối tượng dễ bị tổn thương. Peter Navarro, người đứng đầu Hội đồng Thương mại Quốc gia, và Wilbur Ross, người được đề cử làm Bộ trưởng Thương mại, đã đề cập trong một bài viết hồi năm ngoái rằng tình trạng thâm hụt thương mại của Mỹ là nguyên nhân cho cái mà họ gọi là "đà bổ nhào của tăng trưởng".

"Hầu hết các nước châu Á đều xuất khẩu sang Mỹ, nếu không nhiều thì là rất nhiều", Deborah Elms, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Asian Trade Centre có trụ sở tại Singapore cho biết. "Thâm hụt thương mại là một vấn đề. Bất cứ lúc nào, điều này cũng có thể khiến Trump giận dữ hay một dòng Twitter nữa xuất hiện. Các nước khác đã nhận ra vấn đề này chưa? Có lẽ là chưa", ông nói.

Cán cân thương mại với Mỹ của một số nước châu Á tiêu biểu (đơn vị: tỷ USD). Ảnh: Bloomberg

Trung Quốc

Hiện đã là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Trung Quốc luôn là mục tiêu chính trong chiến dịch tranh cử của Trump. Mặc dù ông đang đe dọa nước này mọi thứ, từ áp thuế nhập khẩu hàng loạt cho tới việc kết tội thao túng tiền tệ, song Trump vẫn chưa có hành động cụ thể nào để trừng phạt thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Mỹ. Có lẽ, ông đã lắng nghe lời cảnh báo của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng nếu nổ ra một cuộc chiến thương mại thì có thể là cả hai bên đều bị tổn thương.

Nhật Bản

Nhật Bản cũng là một thành viên WTO. Thủ tướng Shinzo Abe là một trong những lãnh đạo chủ động nhất châu Á trong việc cố gắng tránh khỏi các mối đe dọa của Trump. Ông đã có hai chuyến đi đến Mỹ để gặp Trump kể từ sau khi Trump chiến thắng cuộc bầu cử. Trump khá khó chịu về chuyện các công ty Mỹ bị hạn chế khi tiến vào thị trường ô tô tại Nhật, trong khi ông Abe cho rằng điều này là do các doanh nghiệp Mỹ không có đủ nỗ lực.

Việt Nam

Việt Nam và Mỹ đều là thành viên của WTO, và đồng thời hai nước cũng đã ký Hiệp định khung về Thương mại đầu tư (TIFA). Việt Nam đang trông đợi TPP để thắt chặt bình thường hóa thương mại với Mỹ. Thặng dư thương mại với Mỹ chiếm khoảng 15% nền kinh tế Việt Nam, chủ yếu nhờ các mặt hàng may mặc và đồ nội thất. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2010, khi nhiều nhà máy Trung Quốc chuyển sang Việt Nam để tận dụng chi phí nhân công thấp.

Trong thời gian vận động tranh cử, Trump từng tuyên bố: "Tôi sẽ mang lại việc làm về từ các nước Trung Quốc, Mexico, Nhật Bản và Việt Nam. Họ đang lấy đi việc làm của chúng ta. Họ đang lấy đi tài sản của chúng ta". Trong một lần khác, ông cũng nói: "Trong hoạt động thương mại, chúng ta đang bị 'chặt chém' bởi Việt Nam, bởi Ấn Độ, bởi tất cả các nước khác".

Hàn Quốc

Nước này cùng với Mỹ đã ký Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) kể từ năm 2012. Trump gọi hiệp định này là "thứ giết chết việc làm", còn James Kim, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Hàn Quốc, cho biết Seoul đã lách thỏa thuận này bằng các hàng rào phi thuế quan. Hơn 80% thâm hụt thương mại của Mỹ với Hàn Quốc trong năm 2016 thuộc lĩnh vực xe hơi, theo Hội đồng Chính sách Ô tô Mỹ (AAPC).

Ấn Độ

Kim ngạch thương mại hai nước Ấn-Mỹ đã phát triển mạnh mẽ, từ 29 tỷ USD năm 2005 lên 65 tỷ USD năm 2015, nhờ việc cùng là thành viên WTO cũng như Diễn đàn Chính sách Thương mại (Trade Policy Forum). Ấn Độ có thặng dư đáng kể với Mỹ, nhờ hoạt động xuất khẩu dịch vụ công nghệ thông tin, hàng dệt may và đá quý. Mặc dù vậy, mối quan hệ giữa Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi được cho là khá tốt. Modi là nguyên thủ quốc gia thứ năm mà Trump liên lạc sau khi nhậm chức, và các vấn đề về thương mại đã không được đề cập tới trong cuộc hội đàm.

Malaysia

Đàm phán FTA giữa hai nước bắt đầu từ tháng 6/2005 nhưng đã bị đình chỉ năm 2009, khi Malaysia phản đối việc Mỹ hỗ trợ Israel trong cuộc chiến tại dải Gaza. Nước này sau đó cũng có tham gia đàm phán hiệp định TPP. Malaysia đang tập trung vào thương mại với 10 nước khối ASEAN, Bộ trưởng Thương mại nước này cho biết.

Thái Lan

Đàm phán FTA hai nước bắt đầu từ năm 2004 và tạm ngưng từ năm 2006 do cuộc đảo chính quân sự tại Thái Lan. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Thái Lan đến từ nhóm hàng thiết bị điện và cao su.

Indonesia

Mỹ thâm hụt thương mại với nước này chủ yếu do các mặt hàng dệt may, cao su và da giày. Đổi lại, Mỹ xuất khẩu máy bay, đậu nành và các máy móc thiết bị sang Indonesia. Hai nước thảo luận các vấn đề thương mại lần cuối vào tháng 4/2016, liên quan đến việc cải thiện bảo vệ sở hữu trí tuệ của Indonesia, và có đề xuất hợp tác về các vấn đề như kiểm soát đánh bắt cá.

Philippines

Philippines dễ bị Mỹ đánh thuế biên giới (border tax), vì xuất khẩu của nước này phụ thuộc nhiều vào hàng điện tử và thiết bị sản xuất, vốn có thể dễ dàng bị thay thế bởi hàng hóa sản xuất tại Mỹ, theo Credit Suisse. Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã chủ động thực hiện các chuyến đi quanh châu Á nhằm tận dụng các cơ hội thương mại và đầu tư trong khu vực, bao gồm cả với Trung Quốc.

Singapore

Singapore có thâm hụt thương mại với Mỹ do đây là một trung tâm tài chính, chi tiêu nhiều cho dịch vụ của các ngân hàng lớn, công ty tư vấn, hãng luật và kế toán. Singapore Airlines đang lên kế hoạch đặt mua một lượng máy bay Boeing trị giá 13,8 tỷ USD, tương đương 1/4 giá trị thương mại song phương năm 2015 giữa hai nước. Thủ tướng Lý Hiển Long là người nhiệt tình ủng hộ TPP, và hồi năm ngoái ông cho rằng việc phê chuẩn hiệp định này là một "phép thử" độ tín nhiệm của Mỹ tại châu Á.

Hong Kong

Hong Kong trước mắt đang tập trung vào quá trình đàm phán hiệp định thương mại với ASEAN, vốn bắt đầu từ năm ngoái. Đây là một trung tâm tài chính lớn, có mức thâm hụt lớn nhất với Mỹ tại châu Á. Doanh thu dịch vụ của các chi nhánh công ty Mỹ tại đây đạt mức 33,8 tỷ USD năm 2013, theo văn phòng đại diện thương mại Mỹ.

An Phong

Nguồn Bloomberg