Bibica nay đã khác xưa ra sao?

Đã hơn 2 tháng kể từ ngày cổ phiếu BBC của Bibica cán mốc 100.000 đồng/cổ phiếu. Ngưỡng mới này vẫn tiếp tục được duy trì, cao gấp 3-4 lần giá các cổ phiếu cùng ngành như HHC của Hải Hà hay HNF của Hữu Nghị. Nếu so với chính BBC trong suốt lịch sử giao dịch thì giá BBC cũng đã ở mức đỉnh. Điều gì khiến giá cổ phiếu này trở nên đột biến?

Yếu tố SSI

BBC đã tăng giá ngoạn mục trong bối cảnh hoạt động kinh doanh năm 2016 của Công ty không có nhiều nổi bật. Theo báo cáo tài chính, giai đoạn 2012-2016, doanh thu thuần của BBC tuy đạt trên 1.000 tỉ đồng và tăng trưởng qua các năm nhưng mức tăng này cũng chỉ bằng với trung bình ngành. Biên lợi nhuận ròng của BBC vẫn rất khiêm tốn, chỉ khoảng 6,3%.

Trong khi đó, từ năm 2010, ngành bánh kẹo bị đánh giá là đã bớt ngọt. Biểu hiện đầu tiên là tăng trưởng ngành bị suy giảm, về mức 9-10%/năm trong khi 5 năm trước tăng trưởng tới 35%, theo ghi nhận của VietinbankSC. Quy mô ngành bánh kẹo Việt Nam, tuy được Business Monitor International (BMI) dự báo sẽ đạt 40.000 tỉ đồng vào năm 2018, nhưng thị phần bánh kẹo của nhóm doanh nghiệp Việt lại đang teo tóp. Cụ thể, Kinh Đô, doanh nghiệp từng chiếm gần 20% thị phần bánh kẹo, đã rời cuộc chơi sau khi bán toàn bộ mảng này cho Mondelez (Mỹ). Còn các thương hiệu bánh kẹo nội địa như Bibica, Hải Hà, Hải Châu, Hữu Nghị, Phạm Nguyên… hiện chỉ chiếm khoảng 12% thị phần, theo Công ty Chứng khoán Phú Hưng (PHS).

Áp lực cho các doanh nghiệp trong ngành bánh kẹo còn đến từ cạnh tranh nước ngoài, khi nhiều mặt hàng bánh kẹo từ các nước ASEAN như Thái Lan, Indonesia, Malaysia... đã theo thuế suất 0-5% đổ vào Việt Nam. Thị trường cũng tràn ngập bánh kẹo Mỹ, Pháp, Đức, Nhật, Hàn Quốc..., nhất là khi hàng loạt siêu thị nội rơi vào tay các nhà bán lẻ lớn của nước ngoài. Sản lượng nhập khẩu hiện chiếm gần 30% thị phần bánh kẹo.

Bibica cũng như các công ty bánh kẹo còn đương đầu với hàng nhái. Ông Trương Phú Chiến, Tổng Giám đốc Bibica, cho rằng, nếu không giải quyết triệt để hàng nhái, bánh kẹo Việt Nam sẽ còn gặp nhiều khó khăn.

Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp theo đuổi mục tiêu tăng trưởng đã là thách thức, đạt được mức giá cổ phiếu ấn tượng như BBC càng khó hơn. Nhưng cổ phiếu BBC đã lội ngược dòng. Theo đánh giá của Trưởng phòng Môi giới một công ty chứng khoán tại TP.HCM (không muốn nêu tên), đó là nhờ có yếu tố SSI.

Kể từ khi Công ty Chứng khoán SSI và các bên liên quan xuất hiện tại Bibica, tính đến nay đã hơn 3 năm. Trong thời gian đó, ở Bibica đã diễn ra nhiều thay đổi. Theo ông Chiến, thay đổi giá trị nhất cho Công ty là đã tạo được thế cân bằng. Lotte (Hàn Quốc) vẫn là cổ đông lớn nhất, nắm hơn 44% cổ phần tại Bibica nhưng không còn giữ quyền quyết định như trước. Thay vào đó, SSI, mà từ năm 2015 là PAN Foods (thuộc PAN, do SSI và các bên liên quan nắm cổ phần lớn nhất), đã nắm thế vượt trội hơn. Tính ra, PAN Foods và Thủy sản Bến Tre (cùng thuộc PAN) đang sở hữu lượng cổ phiếu BBC cao hơn cả Lotte. “Nhờ có SSI làm đối trọng mà các kế hoạch, chiến lược ở Bibica đã được thông qua chứ không còn bị tắc lại như trước”, ông Chiến xác nhận.

SSI cũng can thiệp sâu hơn vào Bibica thông qua việc tham gia tổ chức, sắp xếp lại bộ máy hoạt động. Nhờ đó, năng lực sản xuất, công suất khai thác, doanh số bán hàng… ở Bibica năm qua đều cải thiện. SSI cũng hỗ trợ Bibica về mặt thu xếp tài chính. Cuối tháng 10.2015, SSI còn đưa ông Nguyễn Khắc Hải vào Ban quan trị Bibica. Ông Hải từng làm việc ở Công ty Quản lý quỹ SSI (SSIAM) và hiện giữ chức Tổng Giám đốc PAN. Lãnh đạo của PAN lại đồng thời là thành viên Ban quản trị của Bibica nên ý tưởng, chiến lược phát triển ở Bibica ít nhiều đi theo định hướng chung của PAN.

Cục diện mới

Nếu trước năm 2015, vì tranh chấp nội bộ mà các hoạt động đầu tư mở rộng ở Bibica gần như đứng im thì sau năm 2015, thế cân bằng giữa Lotte - SSI đã giúp cho 2 dự án mới của Bibica được thông qua. Một dự án nhà máy kẹo, dự kiến đưa vào hoạt động từ quý II/2017, sẽ giúp Công ty vượt mốc doanh thu 1.500 tỉ đồng. Doanh thu này sẽ còn tăng thêm, có thể lên đến khoảng 2.000 tỉ đồng vào năm 2018 khi nhà máy bánh miền Đông (Bình Dương) đi vào hoạt động. Ông Trương Phú Chiến kỳ vọng 2 dự án mới sẽ đem lại bước phát triển vượt bậc cho Bibica.

Bibica cũng sẽ cơ cấu lại sản phẩm, dự kiến chuẩn bị thêm 3 nhóm sản phẩm mới, để quý II này trình lên Hội đồng Quản trị xem xét. Ông Chiến cho biết, nếu quá trình thử nghiệm, đánh giá sản phẩm mới cho kết quả khả quan, Bibica sẽ đẩy mạnh đầu tư vào từng nhóm hàng.

Lâu nay, bánh kẹo chỉ là ngành thứ yếu và dễ bị thay thế bởi nhãn hàng khác, hoặc sản phẩm khác tốt hơn. Bánh kẹo cũng là mặt hàng có yếu tố mùa vụ và tháng 3 - tháng 8 thường là mùa thấp điểm. Nhưng bánh kẹo là món ăn bổ sung, không thể thiếu của con người. Hơn thua trong ngành này là doanh nghiệp phải tạo được những sản phẩm phù hợp nhu cầu và trào lưu.

Bibica nhận thấy hướng tiêu dùng trong chọn lựa sản phẩm là chú ý yếu tố an toàn vệ sinh thực phẩm, tốt cho sức khỏe, tươi ngon và tự nhiên. Vì thế, các sản phẩm mới của Bibica cũng sẽ tập trung vào thị hiếu này. Bibica cũng sẽ sản xuất thêm các loại bánh theo từng yêu cầu sức khỏe và độ tuổi. Dự kiến, cơ cấu sản phẩm ở Bibica sẽ có sự thay đổi. Riêng về nhóm bánh kẹo truyền thống, Bibica chủ trương vẫn tiếp tục đầu tư cải tiến trên cơ sở chú ý hơn đến công nghệ và nguyên liệu đầu vào. Mục đích là tạo ra những sản phẩm giảm hóa chất, không chất bảo quản, đơn giản hóa thành phần, giữ nguồn gốc tự nhiên...

Với hai thay đổi này, ông Chiến cho biết, chiến lược của Bibica là trở thành một phần trong chuỗi thực phẩm của PAN Foods. Trên thực tế, với hệ thống phân phối 96.000 điểm bán, mạng lưới bán hàng ở Bibica đang là niềm mơ ước của bất kỳ tổ chức kinh doanh nào. PAN từng bày tỏ nguyện vọng muốn nắm quyền chi phối ở Bibica để dễ bề đưa ra các kế hoạch hỗ trợ, hợp tác qua lại giữa Bibica và PAN Foods. Nhưng đến nay, Lotte vẫn chưa có ý định thoái vốn khỏi Công ty.

Lotte đã mất dần uy lực tại Bibica. Bản thân công ty này cũng đang gặp nhiều khó khăn. Nếu Lotte quyết định rút lui và PAN tăng cường vai trò tại Bibica, thế trận của Bibica sẽ khác. Đó là một Bibica thuộc PAN, trong chuỗi 3F của PAN. Bibica sẽ không còn giống với những doanh nghiệp bánh kẹo cùng ngành. Đây có lẽ mới là lý do để nhà đầu tư trả giá cao cho cổ phiếu BBC.

Viết Nguyên