Bán tiền lẻ lấy… tiền chẵn

Khách du lịch, dù là “tây” hay “ta”, đến bất cứ điểm du lịchlễ hội nào nếu cần tới tiền lẻ sẽ được đáp ứng tức thì.

Vẫn như mọi năm, cứ năm hết Tết đến,tiền lẻ lại trở thành “hàng tết” được trao đổi, thậm chí mua bán nhộn nhịp trênthị trường. Tiền khi được thành tâm dắt khắp tượng phật, khi bị rải ra đường đuổivận đen, khi “biến” thành kẹo, thành vé gửi xe... Kinh tế ngày càng phát triển,thu nhập bình quân của người dân đã lên đến gần 2.000 USD/người/năm… Thế nhưngvăn hóa tiêu tiền, dùng tiền của người Việt Nam lại không hề “phát triển”. Có lẽ,đã đến lúc mở chiến dịch nhằm nâng cao ý thức người dân trong sử dụng tiền.

“Tỷ giá”: Hai ănmột!

Không biết từ bao giờ, dịch vụ đổitiền lẻ xuất hiện và ngày càng phát triển, biến tướng tại hầu hết các điểm thamquan, du lịch, lễ hội. Khách du lịch, dù là “tây” hay “ta”, đến bất cứ điểm dulịch lễ hội nào nếu cần tới tiền lẻ sẽ được đáp ứng tức thì. Tại Đền bà ChúaKho (Bắc Ninh), bất kể ngày thường hay mùa lễ hội cuối năm và đầu xuân, chỉ bướcvào khu vực gần đền là du khách đã được chào mời đủ loại hình dịch vụ như: viếtsớ, bê mâm, mua tiền vàng… và, tất nhiên: đổi tiền lẻ.

Giá đổi tiền lẻ ở đây với tiền mệnhgiá nhỏ 200 đồng và 500 đồng quanh mức 10 đồng “ăn” 5 đồng. Có nghĩa là 100nghìn đồng sẽ đổi được 50 nghìn đồng tiền mệnh giá nhỏ trên. Song theo ghi nhậncủa phóng viên TBNH, có lẽ sôi động hơn cả là tại một số chùa lớn ở Hà Nội nhưchùa Phúc Khánh, chùa Hà.

Mặc dù, sau khi NHNN công bố nămnay không in tiền mệnh giá từ 2000 đồng trở xuống, cùng với sự vào cuộc củangành Công an, Quản lý thị trường, nhưng những người làm dịch vụ này vẫn “thoắtẩn, thoắt hiện” nhằm trốn tránh lực lượng chức năng. Tham khảo mức giá một sốđiểm đổi tiền lẻ khu vực chùa Phúc Khánh, các loại tiền có mệnh giá nhỏ 200 và500 đồng được chủ cửa hàng “ra giá” 100 nghìn đồng chỉ đổi được 55 nghìn đồng.Tương tự, mệnh giá 1.000 và 2.000 đồng cũng được các “nhà kinh doanh tiền lẻ”đưa ra mức giá 100 nghìn đồng “ăn” 60 - 65 nghìn đồng.

Chị Nguyễn Thị Hà (Ngõ 58, NguyễnKhánh Toàn, Cầu Giấy) – người đi lễ cho biết, chị thường xuyên đi lễ ở chùa Hàvà là khách quen của những người bán tiền lẻ lấy tiền chẵn trước cổng chùa.Quan niệm “tiền xuất, phật biết” nên mỗi khi đi lễ tại bất cứ chùa nào, chịcũng đổi tiền lẻ để rải ra các ban.

Theo một số người đi lễ chùa và chịHà, thì gần đây mức phí đổi tiền lẻ đã tăng lên so với trước. Mặc dù là kháchquen nhưng chị Hà vẫn phải chịu “tỷ giá” tăng. Trước đây, giá đổi tiền lẻ các mệnhgiá dưới 5.000 đồng là khoảng 110 nghìn đồng ăn 100 nghìn đồng. Nhưng hôm naychị Hà phải bỏ ra từ 130 nghìn đồng đến 150 nghìn đồng mới được 100 nghìn đồngmệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng và 5.000 đồng. Còn loại mệnh giá 500 đồng thì tỷlệ “ăn” còn thấp hơn – tức “tỷ giá” ở mức cao hơn.

“Đi chùa thì không nên trả giá nênmức phí cao hay thấp tôi không mặc cả” – chị Hà tỏ vẻ duy tâm.

Dịch vụ đổi tiền lẻ gần chùa Hà hoạt động công khai

Phố tiền lẻ

Ngoài khu vực gần chùa, thì tại HàNội, người dân đều biết tới phố Đinh Lễ - còn có cái tên: “phố tiền lẻ”. Có lẽdo bị các cơ quan chức năng đưa vào “tầm ngắm” nên thời điểm này hoạt động đổitiền ở đây không công khai như trước và những người bán tiền lẻ hoạt động thậntrọng hơn.

Trong vai người đi uống nước vỉahè, lân la vài câu chuyện, chúng tôi được chị chủ quán “bật mí”: mấy ngày gầnđây đài báo nói công an sẽ vào cuộc dẹp các địa điểm đổi tiền nên họ tạm thờihoạt động bí mật. “Nếu cần thì chị đổi giúp. Có tất cả loại mệnh giá, nguyên sê– ri. Giá sàn ở đây với mệnh giá từ 2.000 đồng trở xuống là 55%, em cho chị xincông 5.000 đồng nữa”.

Không chỉ đổi trực tiếp, mà một sốwebsite cũng đăng thông tin dịch vụ đổi tiền lẻ. Chúng tôi vào một trang web vàđọc được những lời rao hấp dẫn như: “Đổi tiền lẻ trong cả năm không phân biệtthời gian, giá cả hợp lý, cam kết không hét giá”…, hay “Chuyên đổi tiền lẻ vớitừng cọc tiền mới tinh, nguyên đai, nguyên kiện cho mọi người có nhu cầu vớicác mệnh giá như: 500 đồng (rất hiếm nhưng chúng tôi có), 1.000 đồng, 2.000 đồng,5.000 đồng, 10.000 đồng”; “Cung cấp tiền có số sê - ri đẹp như ngày sinh, tứquý, tam hoa, số tiến, số lùi với mức giá ưu đãi nhất. Chỉ cần gọi số điện thoại0164464xxxx.”…

Hỏi một chủ dịch vụ đổi tiền lẻ saolại tăng mức phí đổi tiền, phóng viên TBNH nhận được câu trả lời: mức phí tăngcao từ khi có thông báo năm nay NHNN sẽ không in tiền lẻ mệnh giá thấp, nên tấtcả các sạp đổi tiền lẻ đều tăng mức phí, tùy thuộc vào từng mệnh giá.

Là người có tuổi và thường xuyên đilễ chùa, bà Trần Thị Tuyết (Dịch Vọng, Cầu Giấy) cho biết, bà được chứng kiếnnhiều người đi lễ rải tiền lẻ khắp nơi. Cứ chỗ nào có bát hương là rải tiền. Thậmchí người đi lễ rải cả tiền lẻ lên các mâm hoa quả, đặt vào tay, vào chân tượng,thậm chí dắt vào cổ tượng phật… “Ở đây cũng một phần do ý thức của người dân.Nhà chùa có những quy định về đặt tiền tại các ban chính, nơi đặt hòm công đức,nhưng tiền lẻ vẫn được rải khắp nơi” – bà Tuyết lắc đầu nói và cho rằng, gầnđây các bạn trẻ có xu hướng rải tiền lẻ nhiều hơn.

“Theo tôi, mọi người đi lễ là thànhtâm, không nên theo phong trào, chỗ nào cũng đặt tiền. Nếu có tâm công đức góptiền xây dựng và ủng hộ cho chùa thì ở các chùa đều có hòm công đức chứ khôngnên rải tiền khắp nơi như vậy” – bà Tuyết nói.

Một người đi lễ khác, bà Nguyễn ThịNgọt (Quan Nhân, Cầu Giấy) bày tỏ quan điểm: đài báo nói ngân hàng có chủtrương không in tiền mệnh giá nhỏ, theo tôi là đúng đắn. Tuy nhiên, cũng phải cầntuyên truyền mạnh ở các lễ hội thì mới hiệu quả. Vì rải tiền lẻ đã trở thànhthói quen. Khi đã là thói quen thì nói cái thực hiện ngay là không thể.

“Tỷ giá” trao đổi giữa tiền lẻ vàtiền mệnh giá lớn ngày càng tăng cũng không khiến người đi lễ bớt rải tiền. Điềuđó chứng tỏ họ rất lòng thành. Nhưng có ai đặt nghi vấn rằng, liệu những đồngtiền lẻ sau khi đã được dâng Phật, lại quay vòng ra cổng chùa, rồi quay lượt tiếp…thì Phật có “tính” mà phù hộ cho những người đến sau, lại đổi tiền “to” lấychính những đồng “tiền lẻ”, để dâng không? Ý nghĩa thực sự của việc người đi lễdâng tiền giọt dầu là gì?

Và, thêm một câu hỏi từ những ngườiđi lễ chùa nhưng lại chỉ có Tâm dâng Phật, muốn biết: Cơ quan chức năng làm gìtrước thực trạng “rải” tiền lẻ của người dân?

Nguồn Thời báo Ngân hàng