A.I thay đổi diện mạo ngành tài chính

Trusting Social là fintech hàng đầu trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (A.I), học máy (machine learning) và dữ liệu lớn (big data) vào mô hình đánh giá rủi ro tín dụng. Hiện Trusting Social chấm điểm tín dụng cho gần 500 triệu người ở Việt Nam, Indonesia và Ấn Độ. Ông Nguyễn Hữu Quang, Giám đốc Trusting Social Việt Nam, cho biết A.I đã thay đổi rất lớn hoạt động cho vay tín dụng, trong các công ty tài chính tiêu dùng cũng như các fintech liên quan đến lĩnh vực tín dụng.

Chẳng hạn, thay vì trước đây khách hàng cần vài ngày để được phê duyệt một khoản vay tín dụng và cũng chỉ có khoảng 20% khách hàng có lịch sử tín dụng đáp ứng được yêu cầu từ các tổ chức tài chính, ngân hàng thì thông qua công nghệ, hàng chục triệu khách hàng chưa có tài khoản ngân hàng giờ đã có thể vay được tiền và thời gian từ khi làm hồ sơ vay tới lúc giải ngân chỉ khoảng 7 phút.

Không chỉ mang đến lợi ích cho khách hàng, A.I còn là nguồn năng lượng mới cho ngân hàng. Dựa vào dữ liệu thu thập để đánh giá và phân tích, ngân hàng, các công ty tài chính có thể quản trị rủi ro tốt hơn, giảm tổn thất tín dụng khi cho vay cũng như hiểu và đưa ra các gói vay phù hợp với từng nhóm đối tượng khách hàng, nhờ các dữ liệu phân tích hành vi người dùng. Cũng như Trusting Social, 52% các tổ chức dịch vụ tài chính của khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã bắt đầu hành trình A.I hóa của họ. Con số này cao hơn mức trung bình toàn ngành là 41%. Điều này cho thấy dịch vụ tài chính có tốc độ đổi mới nhanh hơn các ngành khác trong khu vực. Đây là kết quả của nghiên cứu trang bị cho tương lai: Đánh giá sự tăng trưởng của châu Á - Thái Bình Dương với A.I dành cho ngành dịch vụ tài chính (FSI) của Microsoft châu Á và tổ chức IDC châu Á - Thái Bình Dương.

Nghiên cứu này chỉ ra rằng, các tổ chức dịch vụ tài chính đã ứng dụng A.I cho biết họ nhìn thấy sự cải thiện từ 17-26% trên các khía cạnh như tương tác với khách hàng, khả năng cạnh tranh, cải tiến và đổi mới, biên lợi nhuận và khả năng phân tích kinh doanh. Đến năm 2021, các tổ chức này kỳ vọng cải thiện 35-45% ở các khía cạnh trên, với sự tăng trưởng rõ rệt nhất về biên lợi nhuận, dự kiến tăng 2,1 lần.

Tuy vậy, theo ông Keir Veskivali, sáng lập Smartly Pte, hiện nay, việc ứng dụng A.I trong ngành tài chính gần như bằng không hoặc tất cả mới chỉ bắt đầu. Nguyên nhân là dữ liệu của thị trường tài chính Việt Nam chưa đủ nhiều để ứng dụng A.I. Tương tự, ông Phạm Thanh Đức, CEO MoMo, chia sẻ về khó khăn khi ứng dụng A.I vào ví điện tử MoMo của mình: “MoMo đang xây dựng nền tảng A.I, tức là chưa làm gì A.I cả mà chỉ mới xây dựng những thứ rất cơ bản, như đang tuyển người và xây dựng nền tảng. Khoa học dữ liệu là lĩnh vực hoàn toàn mới ở Việt Nam, rất khó tuyển dụng. Vì vậy, MoMo phải sang Thung lũng Silicon để tuyển trong 2 năm qua”.

Bà Kristin Gillon, Giám đốc Nghiên cứu công nghệ toàn cầu của ICAEW, cho rằng: “Thách thức đối với tất cả các quốc gia trước sự đổi mới công nghệ tài chính đó là sự thiếu hụt nhân sự có trình độ cao. Một nhân sự làm việc trong ngành fintech cần sự pha trộn giữa sáng tạo đổi mới, công nghệ kỹ thuật và chuyên môn về tài chính”.

Nghiên cứu của Microsoft cũng cho thấy rằng 9/10 lãnh đạo doanh nghiệp thuộc lĩnh vực dịch vụ tài chính đồng ý rằng A.I là công cụ giúp cải thiện khả năng cạnh tranh của tổ chức. Tuy nhiên, những thách thức hàng đầu mà các tổ chức này phải đối mặt khi ứng dụng A.I là thiếu kỹ năng, tài nguyên, chương trình đào tạo, thiếu sự củng cố tư tưởng từ phía lãnh đạo, thiếu các công cụ và phân tích nâng cao.

Thực vậy, các tổ chức tiên phong thực sự ứng dụng A.I mới chỉ chiếm 6% các tổ chức ở châu Á - Thái Bình Dương. Những tổ chức này đã kết hợp A.I vào chiến lược kinh doanh cốt lõi của họ và đã nhận được những kết quả bất ngờ khi cải thiện các chỉ số kinh doanh lên gần gấp đôi so với các tổ chức khác. Microsoft đã đánh giá 6 khía cạnh đóng góp vào sự sẵn sàng ứng dụng A.I của ngành, bao gồm chiến lược, đầu tư, văn hóa, khả năng, cơ sở hạ tầng và dữ liệu, và một trong những doanh nghiệp tiên phong trong ứng dụng A.I là Moula của Úc.

Moula sử dụng A.I để đánh giá hồ sơ vay kinh doanh trực tuyến. Công ty này đã thiết lập dịch vụ quyết định tín dụng theo thời gian thực trên nền tảng Azure và tận dụng khả năng A.I và máy học của Azure để dự đoán khả năng trả khoản vay của doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các hồ sơ được duyệt thành công có thể nhận được khoản vay kinh doanh lên tới 500.000 đô-la Úc trong vòng 24-48 giờ.

Nhiều công ty công nghệ hiện nay cũng đã phát triển và cung cấp hệ thống A.I chuyên áp dụng cho doanh nghiệp nhằm cải thiện hiệu quả kinh doanh. Nổi bật trên thế giới có Cinnamon, Zymergen và tại Việt Nam đã có các công ty như Botbanhang, NextSmarty, GotIt!..