Thời của quốc khuyển lên ngôi

Tương truyền cách đây hơn 200 năm, có bốn chú chó giống Phú Quốc đã theo vua Gia Long bôn tẩu khắp nơi và đã có hai lần cứu nguy cho ông thoát khỏi sự truy đuổi của nhà Tây Sơn. Khi nhà Nguyễn phục hồi, bốn chú chó này đã được sắc phong danh hiệu “Cứu khổn phò nguy Tá quốc huân thần Thần khuyển đại tướng quân”.

Chó Phú Quốc cũng được thế giới công nhận khá sớm từ thế kỷ XIX với những ưu thế nổi bật về khả năng săn bắt, sức khỏe và sự tinh khôn. Đặc biệt, chó Phú Quốc nổi tiếng về khả năng leo trèo, săn bắt vừa dưới nước vừa trên cạn, cũng như đào hang, đẻ và nuôi con.

Với đặc tính quý hiếm, chó Phú Quốc là một trong 60 giống vật nuôi nằm trong Đề án Bảo tồn quỹ gen vật nuôi quốc gia. Tuy nhiên, nuôi và bảo tồn gen chó trong đất liền trong giai đoạn này còn khá khó khăn, bởi bản tính hoang dã của chó Phú Quốc khó thích nghi được với điều kiện sống tại đất liền.

Từ nhiều đời nay, loài chó này vẫn được người dân xứ đảo Phú Quốc yêu thương và chăm sóc như một thành viên trong gia đình. Tuy nhiên, do có nhiều chó giống ngoại lai du nhập nên gen của chó Phú Quốc cũng dần bị ảnh hưởng và thay đổi. Hiện trên đảo cũng có một vài trại chó tham gia bảo tồn và nuôi dạy giống chó này. Mới đây, Công ty Chó xoáy Phú Quốc Thanh Nga đã đưa vào hoạt động Khu Bảo tồn và biểu diễn chó xoáy thứ hai tại huyện đảo Phú Quốc, Kiên Giang. Dự án đặt mục tiêu gây nuôi và bảo tồn đàn chó xoáy Phú Quốc lên đến khoảng 1.000 con.

Năm 2010, anh Tưởng Văn Quý, quê huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, một đầu bếp tại một nhà hàng lớn ở TP.HCM đã bỏ công việc có thu nhập ổn định để nghiên cứu, chăn nuôi và thuần dưỡng những chú chó này thành công trong đất liền. Thông thường với những giống chó khác nhau, nếu thay đổi địa điểm sống hay bị “ngã nước” và dễ chết.

Trang trại nuôi chó Hoàng Hà của anh Quý có tổng diện tích hơn 700 m² gồm khu chuồng trại, khu vui chơi, khu vệ sinh và ăn uống… luôn duy trì từ 70-100 con. Trang trại được thành lập từ năm 2008, ban đầu nuôi và nhân giống chó Ngao từ Trung Quốc. Đến năm 2010, trang trại mới nhân giống và bảo tồn gen của giống chó Phú Quốc.

Giống chó quý Phú Quốc đang được nhân giống tại nhiều nơi. Ảnh: Sơn Phạm

“Với diện tích chuồng nuôi 1 con chó ngao tôi có thể nuôi được 6 con chó Phú Quốc. Ngoài ra, chi phí nuôi chó Ngao cũng rất tốn kém và không còn hấp dẫn tại Việt Nam nên giá giảm nhiều, chỉ còn khoảng tầm 10 triệu đồng. Trong khi chó Phú Quốc lại được giá hơn, có con có thể bán được 100 triệu đồng”, anh Quý giải thích về lý do gắn bó với giống chó Phú Quốc.

“Khi vào Hiệp hội Những người nuôi chó giống, những chú chó tạp được lập sơ đồ lai, rồi sẽ lựa lại những chú chó có tính trạng tốt nhất, tương đồng nhất với các chi tiết nguyên bản. Sau đó, chúng được nuôi dưỡng và theo dõi để xác định lại có phải là giống chó Phú Quốc hay không”, anh Quý giải thích.

Với mỗi chú chó được xuất bán, trang trại của anh Quý có bảng theo dõi phả hệ, đồng thời kèm theo giấy khai sinh, giấy chích ngừa và kiểm định sức khỏe. Theo anh Quý, trung bình mỗi năm, Trang trại Hoàng Hà thu về lợi nhuận hơn 300 triệu đồng từ việc kinh doanh chó và phối giống chó. Trang trại đặt tại TP.HCM và một chi nhánh tại Thái Bình để tiện việc cung ứng cho các khách hàng trên toàn quốc. Anh Quý cũng cung ứng chó giống cho một số trại chó tại đảo Phú Quốc để giữ nguồn chó có gen tốt.

Chó sau khi được kiểm định gen sẽ được gắn chip điện tử theo dõi trên khai sinh. Tùy theo chất lượng chó, có gắn chip hoặc không gắn chip mà có giá bán khác nhau. “Chó phải trên 15 tháng tuổi, dựa trên bảng tiêu chuẩn của Hiệp hội Những người nuôi chó giống, đạt tiêu chuẩn sẽ được gắn chip và cấp giấy chứng nhận về nguồn gốc, nhờ đó sẽ là căn cứ để cung cấp cho khách hàng cũng như cơ quan thú y trong việc vận chuyển đi các tỉnh thành”, anh Quý chia sẻ.

Chủ của những chú chó cũng cho biết việc kinh doanh chó Phú Quốc hiện nay vẫn còn tiềm năng, nhưng thực sự để làm được thì đòi hỏi người làm đáp ứng được các tiêu chí về gen, chất lượng chó cũng như vốn đầu tư cao. Bởi chó giống tốt có giá từ 70-100 triệu đồng, chưa tính đến chi phí đầu tư chuồng trại, thức ăn, chăm sóc dịch bệnh... Đảm bảo sức khỏe cho những chú chó của mình, trại chó Hoàng Hà thường xuyên được phun thuốc khử trùng, dưới khu vực chuồng là hệ thống bể ngầm để nuôi cá trê lai nhằm tận dụng nguồn thức ăn thừa của chó và không gây ô nhiễm môi trường. 

“Mỗi ngày, chó phải được ăn 3-4 lần với các món mặn và cơm canh đầy đủ chất dinh dưỡng. Có một số người còn phải vận chuyển cát đảo về cho chúng đào hang hay nước biển về cho chúng tắm…”, anh Quý giới thiệu cách chăm sóc đàn chó quý hiếm. Anh cũng lưu ý đồ ăn cho chó cũng đơn giản, quan trọng là tránh nhiều chất mỡ, chất đạm, xương cá, xương ống, cánh gà, cánh vịt bởi có thể gây trắng thành ruột dạ dày, hoặc xương có thể đâm vào thành ruột non.

So với nhiều giống chó khác, chó Phú Quốc có sức sống cao nhất vì dễ dàng thích nghi với mọi điều kiện thời tiết. Khi trời mưa nước ngập, có thể tự bơi, khi trời nắng nóng, biết đào hang trốn nóng. Đặc biệt là khả năng leo cây, leo rào lưới lên đến 2-3m. Năm 2014, anh Quý cũng đã gửi tặng các chiến sĩ đảo Trường Sa 6 chú chó, đến nay đã phát triển lên thành đàn với số lượng hàng chục con. “Là một người nhập cư vào miền Nam sinh sống, tôi cảm thấy mình may mắn khi nhân giống thành công giống chó nổi tiếng của Việt Nam. Tôi cũng mong muốn sẽ có nhiều người biết quý trọng và bảo vệ loài chó quý này hơn nữa”, anh Quý chia sẻ.

Đức Tài