Tài sản của các "tỉ phú vaccine" lớn hơn chi phí tiêm chủng ở các quốc gia nghèo nhất

Tài sản của 8 tỉ phú vaccine đủ tiêm cho cả Ấn Độ

Có ít nhất 9 người đã trở thành tỉ phú mới kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, nhờ vào lợi nhuận quá lớn mà các tập đoàn dược phẩm độc quyền về vaccine mang lại.

Lợi nhuận từ các mũi tiêm COVID-19 đã giúp ít nhất 9 người trở thành tỉ phú. Ảnh: The Economic Times.

Theo Liên minh Vaccine Nhân dân, các thành viên chủ chốt của G20, bao gồm: Anh và Đức, đang cản trở những nỗ lực thúc đẩy nguồn cung vaccine thông qua việc chấm dứt bảo hộ độc quyền sản xuất vaccine của các công ty trong bối cảnh đại dịch đang tàn phá thế giới.

Ấn Độ và Nepal đang hứng chịu cảnh chết chóc khủng khiếp, nhưng chỉ một phần nhỏ dân số những nước này được tiêm chủng. Tổng tài sản ròng của 9 tỉ phú mới nổi lên đến 19,3 tỉ USD, nhiều gấp 1,3 lần số tiền cần thiết để tiêm ngừa cho toàn bộ dân số các quốc gia thu nhập thấp nhất. Chiếm 10% dân số thế giới, nhưng những quốc gia này chỉ mới nhận được 0,2% nguồn cung vaccine toàn cầu do sự thiếu hụt nguồn cung trầm trọng.

Ngoài ra, khối tài sản của 8 tỉ phú hiện tại, với danh mục đầu tư rộng khắp tại các tập đoàn dược đang sản xuất vaccine COVID, cũng đã tăng thêm 32,2 tỉ USD. Số tài sản này đủ để tiêm chủng cho toàn bộ dân số Ấn Độ.

Các nhà vận động từ Liên minh Vaccine Nhân dân, gồm các thành viên từ Global Justice Now, Oxfam và UNAIDS, đã phân tích dữ liệu "Danh sách tỉ phú" của Forbes và chỉ ra: một nhóm nhỏ đếm trên đầu ngón tay những người thu lợi khổng lồ từ vaccine do nguồn ngân sách công đầu tư.

Theo bà Anna Marriott - Quản lý Chính sách Y tế của Oxfam, những tỉ phú này là chủ nhân của khối lợi nhuận khổng lồ mà các hãng dược lớn đang thu được từ việc nắm giữ độc quyền vaccine.

Các nhà sản xuất nhấn mạnh rằng việc bảo hộ bằng sáng chế không phải là yếu tố hạn chế trong việc tăng cường sản xuất vaccine. Ảnh: AFP.

Vaccine COVID-19 được đầu tư từ tiền ngân sách công, nên trước hết phải là tài sản công, không phải một cơ hội kiếm lời của một số ít người. "Chúng ta cần phải khẩn cấp chấm dứt sở hữu độc quyền để mở rộng quy mô sản xuất vaccine, giảm giá thành và triển khai tiêm chủng cho toàn thế giới", bà Anna Marriott nói.

Những tỉ phú vaccine nổi lên khi cổ phiếu của các công ty dược tăng mạnh, với kỳ vọng về những khoản lợi nhuận lớn thu được từ việc kiểm soát độc quyền vaccine COVID-19.

Độc quyền kiểm soát giá vaccine

Liên minh Vaccine Nhân dân cảnh báo, sự độc quyền này cho phép các tập đoàn dược kiểm soát hoàn toàn nguồn cung và giá vaccine. Điều đó giúp họ đẩy lợi nhuận lên cao trong khi tạo thêm khó khăn cho các nước nghèo trong việc tìm kiếm đủ số vaccine cho người dân.

Đầu tháng này, Mỹ đã lên tiếng ủng hộ đề xuất của Nam Phi và Ấn Độ tại cuộc họp của Tổ chức Thương mại Thế giới về việc dỡ bỏ tạm thời bảo hộ sở hữu trí tuệ đối với vaccine COVID-19.

Động thái này nhận được sự ủng hộ của hơn 100 quốc gia đang phát triển. Mới đây, các quốc gia như Tây Ban Nha cũng tuyên bố ủng hộ, cùng giáo hoàng, hơn 100 nhà lãnh đạo thế giới và những người đoạt giải Nobel.

Tuy nhiên, nhiều quốc gia giàu có khác, gồm cả Anh và Đức, vẫn đang phản đối đề xuất này và đặt lợi ích của các công ty dược lên trước phúc lợi của nhân loại. Italia – quốc gia đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh G20 về Y tế toàn cầu ngày 21.5, vẫn giữ vị trí trung lập, giống như Canada và Pháp.

Bà Heidi Chow- Quản lý Cấp cao về Chính sách và Chiến dịch của Global Justice Now cho biết, trong khi Ấn Độ có hàng nghìn người chết mỗi ngày, thật khó để chấp nhận rằng Anh, Đức và nhiều quốc gia khác muốn đặt lợi ích của các tỉ phú sở hữu các tập đoàn dược lớn lên trước nhu cầu khẩn thiết của hàng triệu người.

“Chúng ta đang có những loại vaccine hiệu quả cao, được phát triển nhờ số tiền thuế khổng lồ của người dân. Thật không công bằng khi một số cá nhân đang thu lợi từ vaccine, trong khi hàng trăm triệu người phải đối mặt với làn sóng lây nhiễm thứ hai và thứ ba mà hoàn toàn không được bảo vệ”, bà Heidi Chow cho biết thêm.

Đứng đầu danh sách các tỉ phú mới đã kiếm tiền từ sự thành công của vaccine COVID-19 là CEO của Moderna và BioNTech, mỗi người đều có tài sản trên 4 tỉ USD trở lên. Điều này xảy ra bất chấp thực tế là phần lớn tài trợ cho vaccine Moderna là do người nộp thuế trả. 3 tỷ phú vaccine mới còn lại đều là đồng sáng lập của công ty vaccine Trung Quốc CanSino Biologics.

Bà Winnie Byanyima - Giám đốc Điều hành UNAIDS cho biết, trong khi các công ty thu được lợi nhuận khổng lồ từ vaccine COVID từ chối chia sẻ khoa học và công nghệ của họ để tăng nguồn cung vaccine toàn cầu, thế giới vẫn đang tiếp tục phải đối mặt với nguy cơ các biến thể mới có thể vô hiệu hoá vaccine và đẩy nhân loại vào vòng hiểm nguy một lần nữa.

Có thể bạn quan tâm:

► EU hỗ trợ mở rộng năng lực sản xuất vaccine ở châu Phi