Ông Trương Đình Anh, FPT – “Bàn tay sắt”

(Bài viết được thực hiện vào năm 2012.)

"Bàn tay sắt" của Trương Đình Anh, Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT, từng được thể hiện qua cuộc tái cấu trúc mạnh mẽ tập đoàn. Tôi có dịp gặp ông vào trung tuần tháng 03.2012 tại khu chế xuất Tân Thuận (Quận 7, TP.HCM), nơi đặt trụ sở của FPT Telecom, sau gần 2 năm ông thực thi tái cấu trúc.

Những công ty lớn thường dễ đối mặt với tăng trưởng bão hòa sau một thời gian phát triển nóng. Ông có nghĩ FPT đang trong giai đoạn này và con đường sắp tới của Công ty là gì?

Quan điểm của tôi là FPT phải đẩy mạnh quốc tế hóa, không chỉ để giải quyết sự bão hòa của thị trường hiện tại mà còn là một đòi hỏi đối với các công ty đang phát triển mạnh. Chẳng hạn, mảng giải pháp công nghệ thông tin của FPT nhiều năm nay chiếm tới trên 50% thị trường và năm 2011 đạt doanh thu khoảng 200 triệu USD. Tuy nhiên, tôi nhận thấy thị trường Việt Nam đang trở nên chật hẹp, nên nếu muốn tăng trưởng cao, FPT sẽ phải tăng cường xuất ngoại. Trong khi đó, đối với các mảng như viễn thông, mục tiêu quốc tế hóa là tận dụng những lợi thế mới cho mục tiêu tăng trưởng lớn hơn, do ở mảng này, Việt Nam có thể sẽ thành một trung điểm của khu vực. Đường cáp các nước dự kiến đi ngang qua Việt Nam, vì Lào, chẳng hạn, không có biển, cáp quang không đến được, kiểu gì cũng phải đi qua Việt Nam.

Ông Trương Đình Anh - Tổng Giám đốc của Tập đoàn FPT, cựu chủ tịch hội đồng quản trị FPT Telecom.

Vậy ông sẽ ưu tiên quốc tế hóa những mảng nào và những thị trường nào?

Mảng giải pháp công nghệ thông tin sẽ ưu tiên cung cấp dịch vụ sang Lào, Campuchia và FPT sẽ bán giải pháp về quản lý ngân hàng, tài chính chứng khoán, viễn thông cho các nước này. Chúng tôi có thể đi cùng với đối tác đến những nước mà họ đã phát triển được mạng lưới. Tập đoàn cũng đang liên kết với các đối tác như IBM, Hewlett-Packard (Mỹ) để đến Indonesia tham gia đấu thầu các giải pháp chính phủ điện tử. FPT cũng có kế hoạch tiến vào thị trường Trung Đông. Mục tiêu của FPT trong mảng này là tăng tỉ trọng doanh thu bên ngoài Việt Nam lên khoảng 20%.

Đối với mảng viễn thông, Đông Dương là một thị trường tiềm năng. Vì thế, chúng tôi sẽ tiến sâu vào Campuchia bằng cách mua lại một doanh nghiệp viễn thông có giấy phép. Chúng tôi cũng đã cử đoàn khảo sát đến Lào để tìm kiếm những công ty có giấy phép như vậy. Và mục tiêu tiếp nữa là Myanmar. 

Đối với mảng phần mềm, chúng tôi vẫn ưu tiên gia công phần mềm cho Nhật, một thị trường có quy mô 10 tỉ USD/năm. Nếu làm phép so sánh có thể thấy doanh thu mảng phần mềm khoảng 65 triệu USD (năm 2011) của FPT vẫn còn khá khiêm tốn so với tiềm năng của thị trường này.

Ông đánh giá thế nào về năng lực cũng như thuận lợi, hạn chế của một công ty lớn Việt Nam, như FPT, khi đầu tư ra châu Á và thế giới?

Nói về châu Á trong đó có Đông Dương, đơn cử là Campuchia thì chính sách đầu tư liên quan đến một số ngành, chẳng hạn như viễn thông, khá thông thoáng. Tôi nghĩ Campuchia đi sau Việt Nam trong nhiều lĩnh vực nhưng các quy định về tiếp cận thị trường của họ thì cởi mở hơn chúng ta. 

Ở Campuchia, FPT có thể sở hữu 100% vốn doanh nghiệp, dễ dàng xin giấy phép và được đối xử một cách bình đẳng. Tuy nhiên, chúng tôi không chọn con đường xin giấy phép mà mua lại những công ty đã có sẵn giấy phép. Bên cạnh đó, FPT đang thành công với thị trường Nhật ở mảng phần mềm. Khi làm phần mềm cho Mỹ, các công ty Việt Nam cũng như Trung Quốc phải cạnh tranh rất gay gắt với nhiều đối thủ có nhân lực giỏi ngoại ngữ như Philippines, Iceland, Ấn Độ. Trong những năm đầu tiên, chúng tôi cũng đặt mục tiêu đến Mỹ, nhưng cạnh tranh rất khó. Tuy nhiên, FPT vẫn xuất qua Mỹ được 13 triệu USD. Chúng tôi sẽ phải cân nhắc thêm nhiều đối với thị trường này.

Gần đây, FPT nổi lên nhờ một số hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A) và có hợp tác với một tờ báo in. Ông sẽ tiếp tục chiến lược này để mở rộng doanh thu từ lĩnh vực quảng cáo, không hẳn chỉ là quảng cáo trực tuyến?

Ở lĩnh vực nội dung số, như bạn biết FPT đang quản lý các tờ báo điện tử như vnexpress.net hay ngoisao.net. Mảng này luôn đạt mức tăng trưởng hơn 50%, phần lớn nhờ quảng cáo trực tuyến. Song song đó, chúng tôi cũng đang phát triển các mảng nội dung số khác như game và mạng xã hội. Đặc biệt, trong năm 2011, FPT đã phát hiện ra tiềm năng trong lĩnh vực báo in, nên đã hợp tác với PC World, hỗ trợ tạp chí này về mảng công nghệ, quản trị và khai thác quảng cáo cũng như tổ chức lại các ấn phẩm. Sau M&A, chúng tôi ngưng xuất bản 2 ấn phẩm PC World B và PC World E++, chỉ giữ lại PC World A và Thế Giới Game. Chúng tôi cũng thương thảo với các tòa soạn báo tuần, tháng để tiếp cận thị trường kinh doanh tiềm năng này. FPT cũng sẽ tham gia M&A trong các lĩnh vực nội dung số, phần mềm và bán lẻ.

Tập đoàn đã cho ra mắt FPT Shop, mô hình bán lẻ các thiết bị di động tương tự Thế Giới Di Động, Viễn Thông A… Có vẻ như FPT đã quyết tâm đầu tư lớn vào cuộc chơi này?

Chúng tôi cần phải nâng cao hình ảnh thương hiệu FPT bằng cách mở rộng thị trường, đặc biệt trong mảng bán lẻ. Chúng tôi nhận thấy những nỗ lực của mình ở mảng này trong nhiều năm qua chưa đạt được thành tựu đáng kể. Vì thế, tháng 12.2011, FPT đã xúc tiến mở rộng chuỗi bán lẻ. Đến năm 2014, Tập đoàn có một chuỗi gồm 150 cửa hàng trên toàn quốc chuyên kinh doanh các thiết bị công nghệ. Năm 2011, doanh thu của chuỗi bán lẻ khoảng 700 tỉ đồng, nên khi đạt tới con số 150 cửa hàng thì doanh thu này có thể lên đến 5.000-6.000 tỉ đồng. Ngoài ra, FPT Telecom còn có thể chuyển giao một số chức năng cho chuỗi bán lẻ này. 

Ví dụ, ở TP.HCM, Hà Nội, FPT Telecom có rất nhiều văn phòng để khách hàng đến trả cước, đăng ký… Sắp tới đây, toàn bộ hoạt động này sẽ chuyển cho cửa hàng của Công ty Bán lẻ FPT (FPT Retail). Hằng tháng, có hàng chục ngàn khách hàng đến trả cước và FPT Retail có thể tiếp thị luôn các sản phẩm mới cũng như thương hiệu của mình.

Ngoài mảng bán lẻ, những mảng nào ông sẽ ưu tiên mở rộng thị trường nội địa?

Chắc chắn sẽ là mảng viễn thông. Mảng viễn thông của FPT đang có trên 600.000 thuê bao đường truyền băng thông rộng tại 39 tỉnh, thành và chúng tôi vẫn đang tiếp tục mở rộng ra khắp cả nước. Hiện nay, chỉ tính riêng Hà Nội và TP.HCM, chúng tôi chiếm khoảng 40% thị trường, tăng trưởng xấp xỉ 40% trong nhiều năm. Ở các tỉnh, thành khác, FPT đặt mục tiêu chiếm được 10-15% thị trường và dự kiến trong năm 2012, sẽ mở rộng thêm từ 8-10 tỉnh nữa. 

Không chỉ mở rộng thị trường, FPT còn mở rộng cả mô hình kinh doanh. Chẳng hạn như mảng nội dung số. Trong mảng này có dịch vụ game online. Liên quan đến lĩnh vực game ở Việt Nam, do chính sách quản lý, tất cả các công ty ở lĩnh vực này đều chuyển hướng nhắm đến kinh doanh mạng xã hội hay dịch vụ liên quan đến thương mại điện tử. FPT cũng không ngoại lệ. Chúng tôi có một dự án phát triển thương mại điện tử khá lớn. Dịch vụ này sẽ có trên vnexpress.net, ngoisao.net và các hệ thống nội dung số khác của FPT.

FPT được biết đến là một trong những nhà xuất khẩu phần mềm lớn của Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều năm nay, nhân lực phần mềm vẫn là vấn đề lớn đối với các công ty nội địa. Ông có thể chia sẻ thêm về điều này trong trường hợp của FPT?

Mảng phần mềm của FPT đang hướng đến mức doanh thu 100 triệu USD vào năm 2013 với quy mô khoảng 5.000 kỹ sư. Đây là một nỗ lực không nhỏ về nhân lực khi hiện nay chúng tôi chỉ có khoảng 3.000 kỹ sư. Vì thế, để đáp ứng nhu cầu đào tạo, chúng tôi đã cho xây dựng cơ sở mới của Đại học FPT ở Khu Công nghiệp Hòa Lạc, đi vào hoạt động trong vòng 18-24 tháng tới. Một bộ phận lớn nhân lực của chúng tôi cũng sẽ được chuyển lên đó để chuyên tâm làm phần mềm.

Khi FPT mở trường đại học, nhiều người đã đặt dấu hỏi về khả năng kinh doanh?

Trong lĩnh vực đào tạo, lúc nào nhu cầu của thị trường cũng rất lớn. Về thực chất, Đại học FPT luôn giữ mức tăng trưởng tốt trong những năm qua. Chúng tôi mở rộng mảng này là có mục đích. Mục tiêu ban đầu của Trường là cung cấp nguồn nhân lực cho FPT, sau đó là góp phần đáp ứng nhu cầu về nhân lực công nghệ thông tin của xã hội. 

Ông Trương Đình Anh: Mục tiêu ban đầu của Trường là cung cấp nguồn nhân lực cho FPT, sau đó là góp phần đáp ứng nhu cầu về nhân lực công nghệ thông tin của xã hội.

Khối giáo dục FPT hiện có 12.000 sinh viên, trong đó 6.000 sinh viên bậc đại học. 2011 là năm đầu tiên sinh viên Đại học FPT tốt nghiệp. Chúng tôi cũng có chiến lược phát triển thêm các cơ sở để mở rộng quy mô đào tạo. Cơ sở tại Hòa Lạc đón sinh viên từ tháng 5.2012. Tương tự, chúng tôi sẽ xây thêm 1 cơ sở nữa ở TP.HCM. Từ nay đến năm 2014, chúng tôi sẽ có 20.000-25.000 sinh viên. Tôi tin đào tạo nguồn nhân lực là yếu tố then chốt thúc đẩy ngành công nghệ thông tin phát triển. 

Nhưng hiện nay, thị trường nhân lực cho ngành này còn nhiều điều cần phải bàn. Một sinh viên mới ra trường sẽ mất 3-6 tháng để đào tạo bổ sung trước khi nhận việc. Ngoài ra, ngoại ngữ cũng là một bài toán khó, khi trình độ ngoại ngữ của chúng ta chưa bằng các quốc gia như Philippines, Ấn Độ. Do đó, Đại học FPT vẫn sẽ tiếp túc đẩy mạnh đào tạo gắn với thực tiễn và đào tạo ngoại ngữ để ngay khi ra trường sinh viên có thể làm việc luôn mà không phải đào tạo lại.

Xin cảm ơn ông!