Giáo sư Zhang Linqi của Đại học Thanh Hoa là thành viên của nhóm phát triển phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng. Ảnh: SCMP.

 
Minh Duy Thứ Ba | 14/12/2021 12:04

Nhà khoa học phát triển thuốc trị COVID-19 đầu tiên của Trung Quốc

Các nhà khoa học trên khắp thế giới đã phát triển các phương pháp điều trị và vaccine COVID-19.

Theo SCMP, Nhà nghiên cứu Trung Quốc Zhang Linqi tự cho mình may mắn khi có thể phát triển thuốc điều trị COVID-19 trong 2 tháng.

Trung Quốc ngày 8/12 phê duyệt liệu pháp kháng thể đơn dòng điều trị COVID-19, do Đại học Thanh Hoa, Bệnh viện Nhân dân số 3 Thâm Quyến và Brii Biosciences phát triển. Đây là loại thuốc trị COVID-19 đầu tiên được phát triển thành công ở nước này.

Kháng thể đơn dòng là một loại protein gắn vào protein đột biến của nCoV, làm giảm khả năng virus xâm nhập các tế bào cơ thể. Thuốc vừa được phê duyệt chứa hai kháng thể đơn dòng trung hòa, BRII-196 và BRII-198, được điều chế bằng cách nhân bản trong phòng thí nghiệm và kết hợp kháng thể từ người mắc COVID-19 đã hồi phục tại Trung Quốc.

Ảnh: SCMP.
Ảnh: SCMP.

Đây được coi là một thắng lợi lớn với nhà nghiên cứu miễn dịch học virus Zhang Linqi tại Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh, người đã thúc đẩy phương pháp điều trị kháng thể, giúp giảm 78% nguy cơ nhập viện và tử vong trong các thử nghiệm lâm sàng.

 

Tuy nhiên, thành công này không hoàn toàn do may mắn, mà nhờ quyết tâm cùng kinh nghiệm trong ứng phó với mầm bệnh mới của ông Zhang và nhóm cộng sự.

"Phát triển một loại thuốc điều trị nghe có vẻ nhanh như chớp, ngay cả với chính tôi, nhưng thực ra nó được dựa trên nhiều năm nghiên cứu về thuốc kháng thể và phát triển vaccine chống HIV", Zhang nói. "Chúng tôi chưa giải quyết được HIV hay tìm ra phương pháp chữa trị, nhưng đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong quá trình nghiên cứu".

Phần lớn sự nghiệp nghiên cứu của ông đều tập trung tìm hiểu về virus và phản ứng miễn dịch với HIV, cũng như phát triển liệu pháp kháng virus.

Ông Zhang bắt đầu con đường nghiên cứu tại Đại học Edinburgh, Scotland, trước khi tham gia nhóm nghiên cứu của tiến sĩ David Ho ở Trung tâm Nghiên cứu Aaron Diamond Aids tại New York năm 1993. Ông trở thành phó giáo sư tại Đại học Rockefeller của New York năm 1997 và 10 năm sau gia nhập trường y của Đại học Thanh Hoa với tư cách là giáo sư. Sau đó, ông đảm nhận vai trò phó hiệu trưởng và giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu Hỗ trợ Toàn diện của trường.

Ông cũng tham gia nghiên cứu các mầm bệnh mới từng gây ra những đợt bùng phát đáng báo động. Năm 2003, ông cùng nhóm nghiên cứu Đại học Hồng Kông phát triển liệu pháp kháng virus chống đại dịch Sars.

Ông Zhang Linqi cầm hai mẫu kháng thể BRII-196 và BRII-198 tại phòng thí nghiệm Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh. Ảnh: SCMP.
Ông Zhang Linqi cầm hai mẫu kháng thể BRII-196 và BRII-198 tại phòng thí nghiệm Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh. Ảnh: SCMP.

Kháng thể đơn dòng là những protein được tế bào miễn dịch tiết ra nhằm bảo vệ con người khỏi quá trình nhiễm bệnh. Sau khi được nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, chúng có thể được điều chỉnh và đưa trở lại cơ thể bệnh nhân để tấn công mầm bệnh.

Khi các ca nhiễm nCoV bùng phát ở Vũ Hán hồi tháng 1/2020, ông Zhang quyết định dừng mọi thứ đang nghiên cứu để tập trung vào mầm bệnh mới.

"Tôi cảm giác đợt bùng phát này sẽ dữ dội hơn Sars khi nhìn vào tốc độ ca nhiễm tăng. Thời điểm tiến sĩ Zhong Nanshan thông báo virus có thể lây từ người sang người, tôi biết nó không đơn giản", ông Zhang nói.

Theo phân tích sơ bộ thử nghiệm giai đoạn 3 ở Mỹ, Brazil, Argentina và Mexico, tổ hợp này có thể giảm nguy cơ nhập viện và tử vong tới 78%. Giáo sư Zhang cho biết phương pháp điều trị đã được sử dụng cho hơn 800 bệnh nhân COVID-19 có mức độ nghiêm trọng khác nhau ở Trung Quốc và cho thấy hiệu quả tăng cường khả năng miễn dịch và giảm tiến triển của bệnh tốt.

Thuốc được phát triển dựa trên các kháng thể từ bệnh nhân nhiễm chủng nCoV gốc, nhưng cũng hiệu quả với các biến thể khác.

"Bất kỳ khi nào một biến thể mới xuất hiện, chúng tôi sẽ tìm ra cách thức hoạt động của các kháng thể một cách thận trọng, bởi mọi thứ sẽ đổ sông đổ biển nếu một biến chủng thoát được kháng thể này. Nhưng đến nay, thuốc cho thấy khả năng trung hòa phổ rộng", ông Zhang cho hay.

Các liệu pháp kháng thể trước đây từng được sử dụng để chống nhiễm virus. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấp phép 3 kháng thể đơn dòng chống nCoV cho bệnh nhân. Thuốc kháng virus remdesivir cũng đã được Mỹ phê duyệt sử dụng.

Hai loại thuốc viên Paxlovid của Pfizer và molnupiravir của Merck đang được FDA xem xét phê duyệt sử dụng và có thể thay đổi cuộc chiến với COVID-19. Tiến sĩ Zhang cho biết các loại thuốc viên có ưu điểm là dễ dàng sử dụng và chi phí thấp, nhưng các kháng thể đơn dòng có thế mạnh riêng của chúng.

"Kháng thể này có nguồn gốc từ cơ thể con người nên tác dụng phụ sẽ ít hơn. Hoạt động kháng virus mạnh và thời gian bảo vệ hiệu quả có thể kéo dài 9-12 tháng sau một lần truyền hai lọ kháng thể nhỏ", ông Zhang nói.

Liệu pháp này có thể được sử dụng để điều trị cho bệnh nhân nhiễm nCoV và phòng ngừa cho nhóm có nguy cơ cao, như nhân viên tuyến đầu và người có hệ thống miễn dịch suy yếu.

Có thể bạn quan tâm:          

Ca tử vong đầu tiên vì siêu biến chủng Omicron ở Anh