Việt Nam: Xuất khẩu mạnh gánh theo trọng trách về các rủi ro tiềm ẩn

Được nhận định là nước xuất khẩu vượt trội trong khu vực, các doanh nghiệp trong nước nên cảnh giác với rủi ro tín dụng xuất khẩu và thực hiện biện pháp để bảo vệ dòng tiền của họ.

Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á. Quốc gia đã được các nhà kinh tế nhận định là một trong những thị trường hứa hẹn nhất thế giới về tăng trưởng và đầu tư, với dự đoán GDP cho năm 2021 cho thấy tăng trưởng ít nhất 7%. Theo báo cáo Những Thị Trường Đầy Hứa Hẹn Trong 2021 của Atradius, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia tạo cơ hội cho các nhà đầu tư và xuất khẩu. Đây cũng là một trong số ít các quốc gia trên thế giới đã thành công trong việc tránh suy thoái kinh tế trong năm 2020 và được công nhận là một quốc gia vượt trội hơn trong khu vực về xuất khẩu.

Theo cơ sở dữ liệu COMTRADE của Liên Hợp Quốc về thương mại quốc tế, gần một nửa xuất khẩu của Việt Nam hướng tới châu Á (49%), với tỷ trọng xuất khẩu lớn nhất sang Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tuy nhiên, trên cơ sở từng quốc gia, tỷ lệ xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam là xuất đến Mỹ. Con số này lên tới 28% tổng sản lượng xuất khẩu của Việt Nam, tiếp theo là Trung Quốc (bao gồm cả Hồng Kông) với 21,8% và sau đó là Nhật Bản và Hàn Quốc đều nhận được 7% xuất khẩu của Việt Nam.

Với tỷ trọng đáng kể trong xuất khẩu thương mại của Việt Nam chỉ hướng đến hai thị trường, các doanh nghiệp Việt Nam có thể được hưởng lợi từ việc chú ý nhiều đến hành vi thanh toán B2B ở cả hai nước. Để tồn tại và phát triển trên thị trường toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam cần sự bảo đảm về khả năng thanh toán, khách hàng uy tín trả tiền đúng hạn, được củng cố bởi các chính sách và thực tiễn quản lý tín dụng mạnh mẽ.

Hành vi thanh toán ở các thị trường chính của Việt Nam: Mỹ và Trung Quốc như thế nào?

Hàng năm Atradius nghiên cứu hành vi thanh toán trong các lĩnh vực và thị trường chính trên toàn thế giới. Khảo Sát Thực Tiễn Thanh Toán đánh giá các tiêu chuẩn chính như tỷ lệ tín dụng được cung cấp trong một lĩnh vực và thị trường, điều khoản thanh toán trung bình, DSO (Kì thu tiền bình quân) và tỷ lệ phần trăm doanh số bị tổn thất.

Kết quả cuộc Khảo Sát Thực Tiễn Thanh Toán Cho Hoa Kỳ Của Atradius năm nay rất đáng lo ngại. Gần một nửa số doanh nghiệp tại thị trường xuất khẩu chính củaViệt Nam báo cáo sự suy giảm trong thực tế thanh toán của khách hàng. 50% hóa đơn B2B đã bị thanh toán trễ và 8% là nợ xấu được xóa sổ, tỉ lệ cao hơn nhiều so với báo cáo của các nước khác trong khu vực. Điều này có nghĩa là thực chất có ít hơn 50% doanh nghiệp có kế hoạch nội bộ để tự gánh chịu các khoản nợ xấu(cách tiếp cận nhiều rủi ro hơn tình trạng khó khăn vốn có).

Ở Trung Quốc, kết quả khảo sát hành vi thanh toán của công ty vẽ ra một bức tranh rất khác. 4% hóa đơn B2B là phải xóa nợ vào năm ngoái và 46% bị thanh toán trễ. Mặc dù tỷ lệ nợ xấu ở Trung Quốc bằng một nửa tỉ lệ được báo cáo ở Mỹ, nhưng nó đã tăng 33% so với khảo sát mà chúng tôi thực hiện vào năm 2019, trước khi đại dịch toàn cầu ập đến. Để bảo vệ dòng tiền của chính họ, các doanh nghiệp tại Việt Nam cần theo dõi liên tục mức độ tín nhiệm của mỗi khách hàng riêng lẻ bên cạnh việc ghi nhận xu hướng trong thực tiễn thanh toán của từng thị trường.

Một lý do chính đằng sau các hành vi thanh toán tương phản như vậy là trải nghiệm khác nhau về đại dịch Covid-19 mà các doanh nghiệp ở mỗi thị trường phải đối mặt. Trung Quốc đã tương đối thành công trong việc ngăn chặn đại dịch và kết quả là chịu ít sự gián đoạn kinh doanh trong nước hơn. Ngoài ra, Trung Quốc đã được hưởng lợi từ việc có thêm nhiều nhu cầu xuất khẩu gây ra bởi sự gián đoạn chuỗi cung ứng quốc tế.

Nhìn xa hơn thì cả hai thị trường lớn của Việt Nam đều cho thấy tình hình khá tích cực. 60% doanh nghiệp Mỹ và 55% doanh nghiệp ở Trung Quốc dự đoán thị trường giao dịch sẽ cải thiện trong 12 tháng tới. Bất chấp sự tích cực này, việc duy trì dòng tiền đầy đủ và chịu đựng các khoản chi phí trong tình hình kinh tế toàn cầu khó khăn hiện tại được coi là những thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp này. Để vượt qua giai đoạn không chắc chắn này, các công ty nên áp dụng cách tiếp cận quản lý tín dụng toàn diện và linh hoạt để giảm thiểu rủi ro liên quan đến giao dịch với người mua trong và ngoài nước.

Cách giảm thiểu rủi ro tín dụng

Khi tìm cách giảm thiểu rủi ro tín dụng, quy tắc vàng cho mọi doanh nghiệp cung cấp tín dụng thương mại là hiểu biết khách hàng của bạn. Nếu khách hàng của bạn đang gặp khó khăn về tài chính, họ có thể mất nhiều thời gian hơn để thanh toán hóa đơn cho bạn hoặc thậm chí mất khả năng thanh toán hoàn toàn.  Các nguồn như Khảo Sát Thực Tiễn Thanh Toán của Atradius có thể hữu ích trong việc cung cấp toàn cảnh thị trường và các lĩnh vực ngành của thị trường đó. Mặc dù chúng sẽ không thể xác định chính xác tình hình tài chính của từng khách hàng riêng lẻ của bạn, chúng có thể được sử dụng như một cảnh báo hữu ích và cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về tình hình địa phương. Ví dụ, Khảo Sát Hoa Kỳ năm nay cho thấy ngành thép /kim loại đang phải đối mặt với nhiều thách thức với tỷ lệ thanh toán trễ và xóa nợ xấu cao, và một phần ba các doanh nghiệp báo cáo sự suy giảm trong hành vi thanh toán của khách hàng. Do đó, các doanh nghiệp tại Việt Nam có thể được hưởng lợi bằng việc thực hiện các bước bổ sung để bảo vệ các khoản phải thu của họ khi giao dịch với ngành thép/kim loại của Mỹ.

Các bước chính để quản lý tín dụng mạnh mẽ

Chủ động quản lý các tài khoản tín dụng của bạn là rất quan trọng chủ chốt cho một chính sách quản lý tín dụng thành công. Điều này liên quan đến việc theo dõi liên tục tình hình tài chính của khách hàng, cũng như tình hình tài chính của các lĩnh vực ngành và thị trường của khách hàng. Đặc biệt, suy thoái kinh tế toàn cầu gây ra bởi đại dịch Covid-19 đã dẫn đến căng thẳng kinh tế lan rộng và là lý do chính đòi hỏi việc phải cảnh giác cao độ.

Một công ty bảo hiểm tín dụng thương mại như Atradius hoạt động trên thị trường quốc tế sẽ có thông tin về xu hướng hoạt động của ngành và hồ sơ rủi ro tín dụng của hơn 250 triệu doanh nghiệp trên toàn thế giới. Dữ liệu như vậy có thể là vô giá trong việc giúp bạn đánh giá mức độ tín nhiệm của cả khách hàng tiềm năng và khách hàng hiện hữu và sẽ giúp bạn xác định xem có nên cung cấp tín dụng thương mại hay không và, nếu có, bạn muốn chấp nhận ở mức bao nhiêu và điều khoản thanh toán nào.

Tận dụng tối đa thương mại quốc tế

Cách an toàn nhất để bảo vệ các khoản phải thu của bạn khỏi rủi ro nợ xấu và trì hoãn thanh toán là yêu cầu thanh toán tiền mặt ứng trước cho tất cả các giao dịch bán hàng của bạn. Tuy nhiên, trong một thị trường quốc tế cạnh tranh, thất bại trong việc hỗ trợ khách hàng thanh toán linh hoạt với điều khoản thanh toán tín dụng thương mại và các điều khoản thanh toán thuận lợi có thể đồng nghĩa với việc có được hoặc mất đi  hợp đồng lớn và có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh doanh.

Với bảo hiểm tín dụng thương mại, doanh nghiệp của bạn có thể giao dịch với sự tự tin, sự hiểu biết rằng hóa đơn của bạn sẽ được chi trả ngay cả khi khách hàng của bạn bị phá sản. Hơn nữa, bạn có thể tận dụng sự hiểu biết và kiến thức thẩm định doanh nghiệp của công ty bảo hiểm tín dụng của mình để giúp bạn xác định doanh nghiệp và thị trường nào biểu lộ những rủi ro lớn nhất và thị trường nào bạn có thể tìm thấy cơ hội tăng trưởng.

Đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam đang thăm dò cơ hội tăng trưởng được mở ra bởi giao dịch thương mại quốc tế, một cách tiếp cận mang tính chiến lược trong quản lý tín dụng được kết nối với công cụ quản lí kinh doanh chất lượng cao (business intelligence) có thể làm nên sự khác biệt chính giữa thành công và thất bại.