Nhà nước không nên đóng vai trò thẩm định giá đất

Nguyên tắc dựa vào sự đồng thuận của số đông

Hầu hết các dự án đều gặp phải bất đồng trong việc thỏa thuận giá với người dân. Mặt khác, trong tính toán giá trị bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giá đất định ra thấp hơn thị trường dẫn tới sự không hài lòng về giá trị bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dẫn đến khiếu nại.

Để giải quyết hạn chế này, GS Đặng Hùng Võ cho rằng dự thảo Luật Đất đai cần có những đổi mới tích cực, cần phải bổ sung quy định áp dụng nguyên tắc đồng thuận của cộng đồng, tối thiểu bằng 2/3 đồng thuận của cư dân trong cộng đồng đó trong thỏa thuận giá đất giữa doanh nghiệp và người dân.

Đề xuất nguyên tắc giá công bằng

Cũng về vấn đề xác định giá đất, Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho rằng dự thảo Luật Đất đai không nên quy định nguyên tắc “phù hợp với giá thị trường” vì giá thị trường là giá thỏa thuận cho từng mảnh đất tại địa điểm xác định vào thời điểm xác định. Trong khi giá bồi thường áp dụng cho một khu vực trong một khoảng thời gian.

Vì vậy, ông Liêm đề nghị thay thế nguyên tắc “phù hợp với giá thị trường” bằng nguyên tắc “giá công bằng”. Tức là giá có thể giúp tạo được tài sản tương đương tài sản bị thu hồi tại địa điểm khác tương tự và cộng thêm một khoản lợi ích do dự án phát triển đất đem lại. Có thể tham khải đến việc trả tiền bồi thường bằng trái  phiếu đất đai như một số nước như Hàn Quốc, Brazil.

Ông Liêm còn cho rằng về thủ tục bồi thường, có thể áp dụng thủ tục hai giai đoạn hành chính và tư pháp như ở Pháp hay nếu cuối cùng mà vẫn không thỏa thuận được giá bồi thường thì có quyền đưa ra tòa án đất đai như ở Canada.

Cần phát huy vai trò của công ty thẩm định giá

Góp ý về vấn đề xác định giá đất, ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chủ tịch Hội thẩm định giá cũng cho rằng trong vấn đề xác định giá, Nhà nước nên giữ vai trò là người xây dựng cơ chế chính sách giá, điều tiết hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra…

Nhà nước không cần phải thực hiện thẩm định giá trên thị trường mà nên xã hội hóa để các công ty thẩm định giá độc lập thực hiện. Như vậy mới phù hợp thông lệ quốc tế, tránh việc Nhà nước “vừa đá bóng vừa thổi còi".

Luật sư Vũ Xuân Tiền, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty tư vấn VFAM Việt Nam cho rằng để khắc phục triệt để tình trạng mâu thuẫn, thiếu minh bạch về giá đất trong Luật hiện hành, nên quy định việc bồi thường theo giá trưng mua do Hội đồng định giá xác định.

Nguồn Chinhphu