Đề xuất đánh thuế bất động sản thứ hai của TP.HCM có nhiều ý kiến trái chiều

UBND TP.HCM vừa trình Chính phủ dự thảo nghị quyết về cơ chế, chính sách thí điểm nhằm khuyến khích tạo động lực phát triển cho Thành Phố. Nghị quyết này thay thế Nghị quyết số 54/2017/QH14 (Nghị quyết 54).

Mục tiêu của quy định này, theo UBND TP.HCM, là thí điểm luật thuế bất động sản, làm điểm khởi đầu hữu ích cho việc xây dựng các chính sách chung trong tương lai. Ngoài ra, trong khi giảm hoạt động đầu cơ và bỏ nhà và đất ở trong các dự án phát triển bất động sản đang diễn ra gây lãng phí nguồn lực xã hội, ngân sách Thành phố sẽ tạo ra nguồn thu ổn định và bền vững hơn.

Theo nghị quyết của Quốc hội, TP.HCM sẽ có ngân sách năm 2022 theo tỷ lệ pháp luật quy định là 21%. Thành phố đề nghị không xem xét các khoản thu từ thuế, phí áp dụng thí điểm như thuế tài sản thứ hai hay các loại phí, lệ phí bổ sung khi điều chỉnh mức thu đến hết năm 2025.

UBND TP.HCM cho rằng luật nói trên phù hợp với các thông lệ quốc tế, việc sử dụng thuế bất động sản cho các khoản đầu tư nhằm nâng cao cộng đồng địa phương nơi tạo ra tiền thuế.

Thực tế là thu thuế đối với bất động sản thứ hai là phù hợp với thông lệ quốc tế đã dẫn đến sự đồng thuận cao về mặt chuyên môn, mặc dù vẫn còn rất nhiều quan điểm trái chiều trong công chúng. Để ngăn chặn các kết quả tiêu cực, điều quan trọng là phải lập kế hoạch khi nào và làm thế nào để sử dụng một cách lành mạnh và hợp lý.

Theo chuyên gia tài chính, TS Đinh Thế Hiển, thuế tài sản chỉ là loại thuế đánh vào cá nhân sở hữu bất động sản; cá nhân sở hữu càng nhiều tài sản thì số tiền thuế càng lớn. Đối với những người có cuộc sống bình thường và chỉ có một nhà ở, không cần phải lo lắng.

Đối với những người sở hữu nhiều tài sản (chẳng hạn như bất động sản), việc nộp thuế cao hơn chỉ là hợp lý vì tài sản của họ liên tục sinh lợi.

Theo các chuyên gia, về mặt lý thuyết, thuế có thể được sử dụng như một công cụ để điều tiết giá đất, giảm bớt tình trạng đầu cơ, ngăn chặn tình trạng trượt giá tạo ra cơn sốt đất, khôi phục giá trị thực của bất động sản.

Do người bán đánh thuế vào giá đất, nhiều cá nhân cũng lo lắng rằng thuế sẽ chỉ làm tăng chi phí. Các ý kiến cho rằng, thuế sẽ khiến chi phí cho những mặt hàng xa xỉ khác tăng, chẳng hạn như ô tô và quần áo, hiện cao gấp 2, 3 lần so với ở Châu Âu và Châu Mỹ, nhưng người tiêu dùng Việt Nam vẫn tiếp tục thực hiện những giao dịch mua hàng này hoặc bị buộc phải làm như vậy.

Chẳng hạn, các nhà đầu tư sẽ không ngại trả 20% thuế cho một ngôi nhà với tỷ lệ hoàn vốn 50%. Giống như ở Hồng Kông, Bắc Kinh hay Thượng Hải của Trung Quốc chi phí nhà ở cao, thuế lũy tiến được áp dụng, nhưng các nhà đầu tư và nhà đầu cơ vẫn tiếp tục bơm tiền vào thị trường một cách ráo riết.

Hay ở Anh, theo nghiên cứu, thuế cao gấp 3–5 lần so với căn nhà đầu tiên khi bạn mua căn thứ hai và bạn phải đóng thuế suất lũy tiến 5–12%/năm. Tuy nhiên, hiện tượng đầu cơ vẫn tiếp diễn do thuế sẽ được tính vào giá bán và trong thời gian dài các nhà đầu tư sẽ tiếp tục có lời.

Ở góc độ thương mại, theo ông Trần Khánh Quang, Tổng giám đốc Công ty BĐS Việt An Hòa, việc đánh thuế có thể tác động ngược và dẫn đến làn sóng nhà đầu tư “tháo chạy” khỏi các thành phố lớn, mở đầu là TP.HCM (nếu áp dụng thuế lũy tiến).

Hiện tại, thị trường đang gặp nhiều thách thức, đặc biệt là tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM. Nếu làn sóng “tháo chạy” lan rộng, sẽ là thách thức chồng lấn thị trường BĐS miền Trung đối với nhiều nhà đầu tư vốn đang có xu hướng rục rịch từ trung tâm ra các tỉnh vùng ven do áp lực chi phí.

Đồng quan điểm, ông Trần Minh Hoàng, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Môi giới bất động sản Việt Nam, cho rằng việc nghiên cứu đánh thuế đối với bất động sản thứ hai là quan trọng nhưng thời điểm hiện tại chưa phù hợp.

Thị trường đang chậm lại sẽ khiến các nhà đầu tư lo lắng và cản trở thị trường phục hồi. Ngoài ra, nếu đánh thuế nhà thứ hai thì cần có chính sách hỗ trợ mua nhà thứ nhất để duy trì cân bằng cung cầu.

Việc đánh thuế bất động sản mở ra những tín hiệu khả quan cho việc tăng thu nhập từ thuế, giúp điều chỉnh một phần thị trường. Liệu sắc thuế mới có góp phần giảm giá nhà đất, có lợi cho người dân hay không vẫn là câu hỏi bức thiết nhất. Đây chắc chắn là một vấn đề đầy thách thức và chỉ có thời gian mới trả lời được.