5 thách thức khi triển khai TOD tại TP.HCM

“Khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 188, tôi mừng đến run. Trung Ương trao cho Hà Nội, TP.HCM cơ hội để làm”, TS. Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn Nghị quyết 98, bày tỏ tại Hội thảo “Giải phát triển khai mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) tại TP.HCM” do Tổng Lãnh sự quán Anh tại TP.HCM phối hợp cùng UBND thành phố tổ chức vào cuối tháng 2/2025.

TS. Trần Du Lịch cho biết với hai Nghị quyết 98 và Nghị quyết 188, TP.HCM được xem là có khung pháp lý để triển khai một vấn đề rất lớn, sẽ thay đổi hoàn toàn giao thông đô thị thành phố nếu hoàn thành hơn 300 km đường sắt (metro) trong 10 đến 15 năm tới.

Theo ông, mô hình TOD dựa trên trục chính là phát triển đường sắt nhưng giải quyết 3 vấn đề khác. Một là chỉnh trang đô thị, hai là phát triển nhà ở, và ba là mô hình sẽ giúp giao thông công cộng tăng lên. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng hệ thống đường sắt đô thị bằng mô hình TOD.

“Nhiệm vụ triển khai quá nặng nề”, TS. Trần Du Lịch nêu ra 5 thách thức khi triển khai TOD.

Thứ nhất, cần thay đổi hoàn toàn tư duy về quản lý phát triển. Nếu làm theo cách cũ, 20 km đường sắt làm trong 15-20 năm. Tương lai so với quá khứ sẽ giống như đã từng đi bộ với vận tốc 5km/h, nay cần chạy bằng ô tô với vận tốc 80km/h mới kịp. Để triển khai cụ thể, nếu không thay đổi cách làm sẽ khó hoàn thành được về mặt thủ tục, quy trình.

Thứ hai, TP.HCM đã có quy hoạch chung, làm cách nào để bổ sung TOD vào quy hoạch. Nếu không quy hoạch tốt sẽ mất rất nhiều thời gian.

Thứ ba, giải toả đền bù tạo quỹ đất là một bài toán phức tạp. Với giá đất hiện nay, chỉ công bố quy hoạch đã đầu cơ ồ ạt. Giải toả làm đường đã khó, giải toả để phát triển đô thị thương mại dịch vụ nhà ở cực kỳ khó. Bản thân thành phố không phải tờ giấy trắng để có thể vẽ một bản quy hoạch đẹp, mà là tờ giấy đã vẽ lung tung rồi. Chỉnh lại sẽ cực kỳ phức tạp

Thứ tư là bài toán huy động vốn. Cơ chế hiện nay quy định bội chi ngân sách địa phương không quá 120% NS được sử dụng, tức phải phá khung để có dư địa phát hành trái phiếu.

Cuối cùng là thách thức về lựa chọn công nghệ và nguồn nhân lực.

TS. Trần Du Lịch nêu kiến nghị TP.HCM lập cơ quan hội đồng phát triển đường sắt đô thị, lấy nền tảng ban quản lý hiện nay bổ sung chức năng, theo mô hình Singapore đã làm. Một người chuyên trách 10 năm để xây dựng hội đồng. Hội đồng có cơ cấu đủ ban ngành để có đủ quyền lực và thẩm quyền.

Tại hội thảo, lãnh đạo TP.HCM nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD). Đây sẽ là nền tảng quan trọng để thúc đẩy sự gắn kết giữa quy hoạch giao thông và quy hoạch đô thị, đồng thời hướng đến xây dựng một hệ thống hạ tầng hiện đại. Phát triển đô thị theo mô hình TOD cũng sẽ giúp cải thiện chất lượng sống của người dân, đảm bảo sự phát triển bền vững cho TP.HCM.

“Chúng tôi tin rằng việc phát triển và triển khai TOD sẽ đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng hạ tầng giao thông công cộng của TP.HCM và giảm dấu chân carbon của thành phố”, ông Alexandra Smith, Tổng Lãnh sự Anh tại TP.HCM bày tỏ.

TOD khuyến khích phát triển đô thị với mật độ cao thông qua việc sử dụng đất xung quanh các trung tâm giao thông nhằm thúc đẩy giao thông công cộng, giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân, hỗ trợ tăng trưởng đô thị bền vững. Đối với TP.HCM, TOD là chiến lược quan trọng để quản lý đô thị hoá nhanh chóng, giảm ùn tắc giao thông, cải thiện chất lượng không khí, tối ưu hoá sử dụng đất, huy động nguồn thu cho giao thông công cộng để nâng cao khả năng tiếp cận, nâng cao chất lượng sống đô thị và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Có thể bạn quan tâm: 

Những ác mộng đương đại

Nguồn Theo Tổng Lãnh sự Anh tại TP.HCM.